
خاطرات شگفتانگیز جام جهانی: شوماخر، باتیستون و شکستن همزمان سه دندان (1982)
هفتیک- مرحله نیمه نهایی جام جهانی هرگز مهربانی خاصی با فرانسه نداشته است. تیم گلزن ژوست فونتن و ریمون کوپا در سال 1958 تمام تلاشش را کرد که خودش را برابر برزیل حفظ کند اما این تلاش فایده چندانی نداشت و واوا خیلی زود توانست از سد کاپیتان روبرت ژونکه عبور کند؛ در حالی که پاهای این مدافع رو به سمت آسمان سوئد باز شد، امید و رویاهای فرانسه هم همراه با آن از هم پاشید. فرانسه در سال 1986 در حالی که میشل پلاتینی، ستاره این تیم، نیمه آماده بود با آلمان غربی روبرو شد، سایر بازیکنان این تیم نیز نتوانستند تا 10 دقیقه پایانی خودی نشان دهند که در آن زمان هم دیگر بسیار دیر شده بود. حتی وقتی فرانسه بالاخره موفق شد در یک دیدار نیمه نهایی برابر کرواسی در جام جهانی 1998 پیروز شود، لوران بلان که مهره کلیدی این تیم در خط دفاعی بود- با حرکتی عجیب و احمقانه- با تکان دادن بیمورد دستش برابر صورت اسلاون بیلیچ خودش را از حضور در دیدار فینال محروم کرد.
اما هیچ دیداری شبیه به نیمه نهایی 1982 نیست. هیچ چیز هرگز نزدیک به 1982 نخواهد بود.
نیمه نهایی جام جهانی 1982 بین فرانسه و آلمان غربی در ورزشگاه رامون سانچز پیزخوان ِ سویا- نه صرفا اما تا حد زیادی- به خاطر شدیدترین و بدنامترین خطای تاریخ جام جهانی به خاطر آورده میشود. خطای ورنر لیبرش روی فرانس پوشکاش، ماریو داوید روی لئونل سانچز، لوییس پریرا روی یوهان نیسکنس، بنجامین ماسینگ روی کلودیو کانیجیا، مائورو تاسوتی روی لوئیس انریکه یا حتی زین الدین زیدان روی مارکو ماتراتزی را فراموش کنید. میشل پلاتینی، کاپیتان فرانسه، در دقیقه 57 متوجه فضایی بین مانی کالتس و اولی اشتیلیکه، مدافعان آلمان غربی، شد که پاتریک باتیستون به سمت آن فرار کرده بود و پاسی را در مسیر هم تیمیاش ارسال کرد. باتیستون در موقعیت عالی گلزنی قرار داشت و تنها تونی شوماخر، دروازهبان جلوکشیده آلمان، را روبرویش میدید و به عنوان اولین نفر به توپی رسید که به خوبی روی پایش فرود آمد. در همین لحظه….
… خب چند لحظه بعد رخ داد. شاید بدترین جنبه اتفاقی که رخ داد- هرچند باتیستون و دندانپزشکش بدون شک این موضوع مخالفت خواهند کرد- این است که خطرناکترین و خشنترین خطای تا به امروز این رقابتها دیداری که واقعا باید به عنوان یکی از بهترین، دراماتیکترین و سرگرمکنندهترین بازیهای تاریخ جام جهانی به خاطر آورده میشد را تحت الشعاع قرار داد. دیداری پر هیجان و شش گله بین دو تیمی که استعدادهای زیادی در ترکیبشان داشتند در واقع یک دیدار کلاسیک جام جهانی به حساب میآمد: تنها فینال ماراکانا 1950، نیمه نهایی بین مجارستان و اروگوئه در 1954 و دیدار جذاب ایتالیا و برزیل که سه روز قبل از این بازی در بارسلونا برگزار شده بود، میتوانست از آن بهتر باشد. پییر لیتبارسکی، وینگر آلمان غربی، مدتها پس از این که سر و صداها فروکش کرد، گفت:” ما یکی از دو بازی برتر در این تورنمت را برگزار کردیم. و این تبلیغ بسیار خوبی برای فوتبال آلمان بود.” او با آهی از ته دل ادامه داد:” یا میتوانست باشد.”

دیدار فرانسه- آلمان غربی در جام جهانی 1982 یکی از جذابترین دیدارهای تاریخ این رقابتها بود اما تحت تاثیر برخورد خشن شوماخر با باتیستون قرار گرفت.
شرایط طوری پیش رفت که بهتر است بگوییم میتوانست باشد. روند این دو تیم در طول این تورنمنت چیزی نبود که در خاطرهها بماند و هیچکدام از آنها نمایش بسیار درخشانی در مسیر صعود به نیمه نهایی نداشتند. شانس فرانسه در ابتدای این رقابتها یک به 33 بود و برای مدتی اینطور به نظر میرسید که قماربازان دقیقا از شرایط این تیم خبر داشتند. تیم میشل هیدالگو نمیتوانست این رقابتها را بدتر از این شروع کند و تنها پس از 27 ثانیه گلی را از تیم انگلیس که به سختی مجوز صعود به این مسابقات را به دست آورده و قدرت چندانی در زمینه گلزنی نداشت، دریافت کرد. این بازی با شکست 1-3 به پایان رسید و فرانسه صرفا به لطف پیروزی 1-4 برابر کویت نه چندان قدرتمند و سپس تساوی 1-1 با چکسلواکی از اولین مرحله گروهی صعود کرد- این نتیجه مساوی در حالی به دست آمد که مانوئل آموروس در دقیقه آخر توپی را از روی خط دروازه این تیم بیرون کشید. (گل چکسلواکی توسط آنتونین پاننکا در آخرین دیدار ملیاش به ثمر رسید. آیا این گل میتوانست جز از روی نقطه پنالتی به ثمر رسیده باشد؟) فرانسه سپس خودش را در آسانترین گروه دور دوم در کنار اتریش و ایرلند شمالی دید اما حتی در این گروه نیز شرایط دشواری را سپری کردند. آنها در دیدار برابر اتریش مالک توپ و زمین بودند اما تنها با یک گل برنده شدند و با این که با نتیجه 1-4 از سد ایرلند شمالی عبور کردند تا به جمع چهار تیم پایانی برسند اما اگر گل زودهنگام مارتین اونیل به شکل عجیبی مردود نمیشد، شاید شرایط کاملا متفاوت پیش میرفت.
آلمان غربی، دومین مدعی قهرمانی پس از برزیل، عملکردی حتی بدتر از این داشت. مرحله گروهی اول با افتضاح و رسوایی بسیار طی شد: شکست تحقیرآمیز برابر الجزایر پس از دادن وعده تقدیم کردن “هفتمین گل به همسران و هشتمین گل به سگهایمان” که با پیروزی با یک اختلاف گل برابر اتریش همراه شد. تلاش آلمانیها در مرحله دوم گروهی نیز چندان توجه تماشاگران را جلب نکرد: تساوی بدون گل با انگلیس و سپس پیروزی با یک اختلاف گل برابر اسپانیای میزبان. اما استعدادهای درجه یکی در این تیم حضور داشتند- – لیتبارسکی، کارل هاینس رومینیگه که بهترین فوتبالیست سال اروپا بود، کلاوس فیشر، پل برایتنر- و یکی از آنها بدون شک در مقطعی از این رقابتها میدرخشید. تیم ملی فرانسه که شاید خط دفاعی قدرتمندی نداشت اما از خط میانی خوبی- شامل پلاتینی، ژان تیگانا و آلن ژیرس- بهره میبرد، به اندازه کافی درخشان بود که بتواند سایر نواقص را برطرف کرده و در زمان مناسب گام رو به جلویی بردارد. (هیدالگو واکنش به شوت هشداردهنده اونیل برابر ایرلند شمالی را بهترین عملکرد شش سال حضورش به عنوان مربی تا آن زمان اعلام کرده بود.)

با توجه به روند طی شده به نظر نمیرسید که بازی چندان خوبی در پیش باشد اما این بازی تقریبا تمامی اتفاقات ممکن را در خود داشت. آلمان غربی از دفاع بیرون آمد. لیتبارسکی زیرک برابر اسپانیا ستاره تیمش بود، یک گل زد، پاس گل دیگر این تیم را ارسال کرد و همین درخشش را برابر فرانسه ادامه داد و چندین موقعیت خطرناک را در چند دقیقه ابتدایی بازی ایجاد کرد. سپس در دقیقه 15 ضربه آزاد را با چنان قدرتی به تیرک دروازه کوبید که این توپ زوزهکشان مستقیما به بیرون از محوطه جریمه برگشت. سه دقیقه بعد او گل اول بازی را روی کار ترکیبی خوب برایتنر و فیشر که باعث ایجاد هیاهو در محوطه جریمه فرانسه شده بود به ثمر رساند. این هشتمین گل لیتبارسکی در سیزدهمین بازی ملیاش پس از اولین دیداری بود که پاییز گذشته برای تیم ملی آلمان انجام داده بود. این بازیکن 22 ساله هیچ فرصتی را برای به نمایش کشیدن استعدادش هدر نداد.
کمتر از ده دقیقه طول کشید که فرانسه گل تساوی را به ثمر برساند، برند فورستر در محوطه جریمه روی دومینیک روشِتو خطا کرد و پلاتینی با فریب دادن شوماخر توانست این ضربه پنالتی را با نهایت اعتماد به نفس وارد دروازه حریف کند. کالتس و برنار ژنگینی پیش از آن درگیریهایی با هم داشتند و ژیرس به خاطر ضربه زدن به توپ پس از دریافت گل از روی ضربه آزاد کارت زرد دریافت کرده بود. هرچند این شوماخر بود که التهاب را در این بازی بالا برد. او در دقیقه 35 پاس رو به عقبی را دریافت کرده و بدون هیچ دلیلی به سمت پلاتینی رفته و ضربهای به ماهیچه ران پای این بازیکن زد. او چهار دقیقه بعد پس از مهار سانتر تیگانا با خوشحالی اجازه داد که حرکت رو به جلویش دیدیه سیس را نقش زمین کند، مدت زمان بیشتری او را روی زمین نگه داشت تا قدرتنمایی کرده باشد و سپس این مهاجم را به سمت دیگر پرتاب کرد تا در نهایت با هم درگیر شوند. پلاتینی از این دروازهبان خواست که آرامتر باشد اما شوماخر تنها به سیس بیچاره چشم دوخته و در اندیشه ایجاد درگیری با او بود.
این بازی به درگیری کشیده شد. آلمانیها مستقیما به سمت دیگر زمین رفتند، کالتس با سرعت از بال راست پیشروی کرد. ژنگینی با تکل خشنی پای او را درو کرد و کارت زردی گرفت. اما بازیکنان زیادی در به جنجال کشیده شدن این بازی نقش داشتند. ژیرس و تیگانا پس از ضربه آزاد به دست آمده با حفظ فاصله در محوطه جریمه خودی ماندند تا از جنجال دور باشند- نوعی فرار جسورانه و ریسکی که احتمالا رویای گرم و جذابی برای برندان راجرز به حساب میآید- همین به سیس و روشتو اجازه داد که با قدرت هجومی بیشتری به مناطق دفاعی حریف اضافه شوند. این حرکت در نهایت به پلاتینی در گوشه سمت چپ محوطه جریمه آلمان رسید که ضربه محکمش با اختلاف چند سانتیمتری از گوشه سمت راست بیرون رفت. این میتوانست بهترین گل این تورنمنت باشد.
شرایط بین دو نیمه خوب بود و زیبایی بازی به خشن بودن آن غلبه داشت. اما شرایط پس از سوت آغاز بازی در نیمه دوم به شکل قابل توجهی تغییر کرد. تنها 34 ثانیه از آغاز نیمه دوم گذشته بود که فورستر به پشت روشتو ضربه زد، لگدی به سبک حرکات کونگفو که واکنش تیم گزارش بازی در تلویزیون فرانسه را با عبارت “او لا لا!” به همراه داشت. کارت زرد.
باتیستون در دقیقه 50 به جای ژنگینی مصدوم وارد زمین بازی شد. او در فاصله 60 ثانیه بعد از کانال سمت چپ پیشروی کرده و شوتی از راه دور به سمت دروازه زد که از گوشه سمت چپ به بیرون رفت. به نظر میرسید که در شرایط خوبی قرار دارد. درست مانند فرانسه که دست بالاتر را در جریان بازی در اختیار داشت.
آنها سه موقعیت طلایی داشتند تا از حریف پیش بیفتند. اول کالتس پاس رو به عقب خطرناک و مضحکی در حلقه مدافعان میانی داد که باعث شد تیگانا با سرعت به سمت توپ و دروازه حرکت کند. او توپ را برای پلاتینی در مرکز خط حمله انداخت اما پرچم آفساید داور اجازه کامل شدن این حرکت را نداد. تیگانا و پلاتینی نگاههایی رد و بدل کرده، دستشان را تکان داده، چشمانشان را چرخانده و از سر خشم ناسزاهایی به زبان آوردند. سپس روشتو پس از غلبه بر فورستر در نبردی هوایی گلی را به ثمر رساند که از سوی داور مردود اعلام شد. در نهایت هم پلاتینی که در سمت چپ زمین حریف به دنبال ایجاد موقعیت گل برای خودش بود از آستانه محوطه جریمه شوتی به سمت دروازه حریف زد که توپ به میان تماشاگران حاضر در ورزشگاه رفت.

شوماخر به خاطر خشنترین خطای تاریخ جام جهانی جریمه نشد و داور دستور به ادامه بازی داد.
شوت پلاتینی در واقع رسیدن لحظه مهمی که این بازی را تحت الشعاع خود قرار داد، تسریع کرد؛ مشهورترین لحظه تیم آلمان غربی در طول دهه 1980 و کل دوران حرفهای دو نفر از بزرگترین استعدادهای فوتبال اروپا. هواداران فرانسوی پشت دروازه شوماخر در بازگرداندن توپ تاخیر کردند. وقتی که این توپ بالاخره به زمین بازی برگشت، این دروازهبان آلمانی- که از زمان برخورد با سیس در نیمه اول آرامتر نشده و پلکش در اثر فشار و عصبانیت میپرید- ژست پرتاب کردن توپ به میان جمعیت را گرفت اما در میانه راه پشیمان شد و آن را روی زمین کاشت تا ضربه دروازه را بزند. دقیقا یک دقیقه بعد بود که پاس زیبای پلاتینی به نزدیکی دروازه او رسید و باتیستون آنجا بود تا اولین لمس توپ را داشته باشد. این بازیکن فرانسوی شوت سر ضربی را از پشت شوماخر مضطرب و جلو کشیده به سمت دروازه زد که با فاصله کمی از تیر سمت راست بیرون رفت. بیشتر نگاهها شامل داور و لنز دوربینهای تلویزیونی توپ را دنبال میکرد که بیرون رفت. با این حال یکی از اعضای تیم فرانسوی گزارش این بازی نگاهش را به باتیستون دوخته بود.
“آی، آی، آی!!”
باتیستون درست روی قوس محوطه جریمه توپ را لمس کرده بود. شوماخر در این لحظه تقریبا پنج متر داخل محوطه خودش بود، با سرعت از خط دروازه خارج شد تا تعقیبی بیهوده داشته باشد. این دروازهبان فرصت زیادی داشت که مسیرش را تغییر دهد یا همانجا بایستد اما در عوض تصمیم گرفت که با قدرت به مسیرش ادامه داده، به باتیستون ضربه زده و او را به هوا بفرستد. مفصل ران او با شدت به صورت باتیستون برخورد کرد، این هافبک فرانسوی را بلافاصله بیهوش کرد و او را با شدت روی زمین انداخت. در حالی باتیستون بدون حرکت روی زمین افتاده و هم تیمیهای هراسانش او را احاطه کرده بودند، شوماخر با آرامش توپ را در گوشه سمت چپ محوطه شش قدم گذاشت و با بیخیالی شروع به قدم زدن و آدامس جویدن کرد و منتظر زدن ضربه دروازه ماند.

پلاتینی با نگرانی همتیمیاش را تا بیرون زمین مشایعت کرد اما این اتفاق روی کیفیت بازی کاپیتان فرانسه تاثیر چندانی نداشت.
او چهار دقیقه منتظر ماند. باتیستون بدون سه دندان روی برانکارد گذاشته شد و از زمین بیرون رفت تا دستگاه اکسیژن به او متصل شده و به بیمارستان انتقال داده شود. پلاتینی دست همتیمی و دوست نزدیکش را در حالی که به بیرون زمین برده میشد، گرفته بود. این ضربه میتوانست یک پنالتی به سود فرانسه و کارت قرمزی برای شوماخر در پی داشته باشد اما هیچ جریمهای صورت نگرفت. این دروازهبان بازی را با ضربه دروازه آغاز کرد.
انتقادات شدیدی از چارلز کورفر، داور هلندی، که هیچ واکنشی به این اتفاق نشان نداد، صورت گرفت؛ هرچند دیوید لِیسی(ستوننویس معروف گاردین) با این داور همدردی کرد:” صادقانه کیفیت پاس پلاتینی به باتیستون به حدی بالا بود که کروفر به اندازه خط دفاعی حریف شگفتزده شده و نتوانست این حادثه را به درستی ببیند. در واقع شدت ضربه شوماخر تنها زمانی کاملا مشخص میشود که از پشت دروازه فرانسه به آن نگاه کنیم.”
با این حال این یکی از خشنترین خطاهای تاریخ جام جهانی بود- لِیسی معتقد است که کمک داور نزدیک به این صحنه نباید آن را نادیده میگرفت- و بدتر از آن این بود که آنها تقاص این کار را پس ندادند و اتفاقی کاملا برعکس هم رخ داد.

ضربه شدید شوماخر باعث شکستن سه دندان باتیستون شد.
فرانسه توپ و میدان را در ادامه نیمه دوم در اختیار داشت اما در حالی که شوماخر چهره منفور زمین بود اما مهارت بالایی داشت. او شوت سیس و سپس شوت روشتو را مهار کرد که هر دو از فاصله نزدیک زده شدند. آموروی جوان که اولین بازی ملیاش را تنها پنج ماه قبل انجام داده بود از سمت چپ به داخل محوطه جریمه آمد و در وقت تلف شده توپش را به تیرک دروازه زد و در حالی که برایتنر و فیشر باعث شدند که ژان لوک اتوری دبل سیو درخشانی را به نمایش بگذارد اما وقتی داور سوت پایان بازی را به صدا درآورد، هیچ تردیدی وجود نداشت که کدام تیم، تیم برتر میدان بوده است. فرانسه در آغاز وقت اضافه این موضوع را به خوبی ثابت کرد: آنها در فاصله 9 دقیقه پس از شروع وقت اضافه اول 1-3 جلو افتادند، ماریوس ترزور چرخید و با یک والی فوق العاده دروازه را باز کرد، ژیرس نیز توپ دیگری را از آستانه محوطه جریمه به گوشه سمت چپ دروازه وارد کرد. فرانسه اطمینان داشت که به اولین فینال جام جهانی در تاریخ این کشور راه پیدا کرده است.
بازیکنان فرانسه با آرامش به گردش درآوردن توپ را آغاز کردند؛ اکثریت حاضران در ورزشگاه آنها را تشویق میکردند. عدالت یک چیز است و غرور و گستاخی چیز دیگری است. ژیرس با تکلی توپ را از دست داد، آلمان غربی با سرعت وارد فاز هجومی شد، لیتبارسکی فضایی در سمت چپ برای خودش ایجاد کرد و سانتری را به تیر نزدیک ارسال کرد که توسط رومینیگه نیمه آماده و تعویضی که پنج دقیقه پیش از آن که بازی از دست آلمان خارج شود وارد زمین شده بود به گل تبدیل شد. ناگهان شرایط بازی تغییر کرد. آلمان غربی به بازی برگشته بود.
در فاصله دو دقیقه تا پایان وقت اضافه اول، برایتنر و لیتبارسکی سانترهای کوتاه و خطرناکی را روی محوطه شش قدم فرانسه از سمت راست ارسال کردند. نیمه اول به پایان رسید و سه دقیقه پس از آغاز وقت اضافه دوم بود که آلمان غربی با یکی از فوق العادهترین ضربات پایانی در تاریخ جام جهانی، بازی را به تساوی کشید. لیتبارسکیِ درخشان از بال چپ نفوذ کرده و سانتری را روی تیر دورتر برای هورست هروبش ارسال کرد که آن را با ضربه سر به وسط محوطه جریمه رساند. فیشر در حالی که پشتش به دروازه بود با یک قیچی برگردان زیبا آن را به گوشه راست دروازه دوخت. مهارت ژیمناستیک به همراه ظرافت و دقتی مرگبار باعث شد که این گل درخشان به ثمر برسد.
آلمان غربی در دقایق باقی مانده سعی کرد راهی به دروازه فرانسه پیدا کند اما موفق نشد. از سوی دیگر فرانسه از پا افتاده بود و نزدیکترین فرصت آنها برای گلزنی روی دروازه خودشان بود که تِرِسور برای فرار از حملات آلمانها پاس رو به عقبی از سر نگرانی و اضطراب فرستاد که خوشبختانه به اندازه کافی به اتوری نزدیک بود که بتواند آن را مهار کند. دیداری کلاسیک و دراماتیک نمیتوانست صرفا با اشتباهی مضحک و کودکانه به اتمام برسد.
ضربات پنالتی- اولین بار در تاریخ جام جهانی- به یک شکل خاتمه پیدا کرد: با نمایش قهرمانانه شوماخر. این دروازهبان آلمانی دو مهار عالی داشت تا سیس و بوسیس موفق به گل کردن ضرباتشان نشوند و اتوری هم یک پنالتی اشتیلیکه را گرفت. آلمان غربی به فینال رسید، در حالی که قلب فرانسه و مردم از 107 کشور عضو فیفا که شاهد جام جهانی 1982 بودند، شکست. پایان خوشی در کار نبود.
این فاجعهای ورزشی برای فرانسه و به نوعی برای آلمانیها بود که نقش مهمی در این دیدار کلاسیک داشتند و یکی از بزرگترین بازگشتهای تاریخ جام جهانی را با دو گل درخشان در پرفشارترین موقعیت رقم زدند و (کسی نشنود) شاید تیم بهتری در آن شب و در مجموع بودند. اما هیچ یک از اینها جز کاری که شوماخر در این بازی انجام داده بود به خاطر سپرده نشد. هیچکس چه در آن زمان و چه در حال حاضر با آلمان غربی همدردی نکرده و نمیکند. این موضوع قابل درک است، هرچند به سختی میتوان برای لیتبارسکی بیگناه که عملکرد درخشانش در این بازی به طور کلی به خاطر خطای زشت دروازهبان این تیم به دست فراموش سپرده شد، متاسف نبود.

شوماخر و باتیستون بعد از جامجهانی با هم آشتی کردند و دروازهبان آلمانی در مراسم عروسی ملیپوش فرانسوی هم حضور پیدا کرد.
باتیستون بیچاره یک روز بعد از بیمارستان مرخص شد، در حالی که سه دندانش شکسته بود. شوماخر- فرستاده گاردین به جام جهانی با امیدواری گفت که “او خیلی هم سنگدل نیست” – پیشنهاد کرد که هزینه درمان هر سه دندان را پرداخت کند. این دو تیم و این دو بازیکن چهار سال بعد در همین مرحله در گوادالاخارا دیدار کردند. در حالی که فرانسه با یک گل عقب بود و برای به تساوی کشاندن بازی تلاش میکرد، باتیستون در لحظات پایانی شوتی را مستقیما به سمت شوماخر زد. روایت افسانهای این بود که این دروازهبان به اشتباه این توپ را وارد دروازه خودی کند و فرانسه به فینال برسد. اما شوماخر این توپ را به خوبی مهار کرد؛ در حالی که عروسک نمادین او که پشت دروازهاش از سوی هواداران فرانسه به دار آویخته شده بود هم کمکی به شکستن این طلسم نکرد. آلمانها پس از آن با سرعت حمله کردند و رودی فولر کار را تمام کرد. آلمان غربی با دو گل برابر فرانسه به پیروزی رسید.
شکست خوردن آلمانیها در هر دو فینال 1982 و 1986 فایدهای برای فرانسویها نداشت اما وقتی امیدها و رویاهایتان چنین ظالمانه فروپاشیدهاند، خوشحالی از ناراحتی دیگران تا حد زیادی باعث تسلی خاطر میشود. بنابراین باید گفت که نیمه نهاییهای جام جهانی چندان با فرانسه مهربان نبودهاند. اما این دیدارها واقعا به پاتریک باتیستون بیچاره ظلم کردهاند. آی آی آی.