چرا مرحله گروهی یورو 2024 از دوره‌های قبل جذاب‌تر بود؟

هفت‌یک- هر دو سال یک بار یک تورنمنت یورو یا جام جهانی برگزار می‌شود و همواره در پایان مرحله‌ی گروهی، مردم نسبت به کیفیت کلی مسابقات دید منفی دارند. این احتمالا به این دلیل است که آنها به یاد نمی‌آورند که مرحله‌ی گروهی تورنمنت قبلی از چه کیفیتی برخوردار بود. تورنمنت‌های پیشین همیشه با چند بازی شاخص به یاد آورده می‌شوند، که اغلب نیز بازی‌های دور حذفی هستند و به تیم‌های قدرتمندتر مربوط می‌شوند.

اما مرحله‌ی گروهی همواره ضرباهنگ کندتری دارد. با این حال باید گفت که دور گروهی یورو 2024 اینطور نبود. در ادامه به پنج نقد رایج در خصوص مرحله‌ی گروهی تورنمنت‌های ملی اشاره خواهیم کرد و خواهیم گفت که چرا این ایرادات به تورنمنت فعلی وارد نیست.

حضور تیم‌های ضعیف؟

ارائه‌ی فرمت 24 تیمی برای یورو در سال 2016 نگرانی‌هایی را در خصوص کیفیت تیم‌های حاضر در مسابقات ایجاد کرد. با افزایش تعداد تیم‌ها این نگرانی مطرح بود که شماری از آنها در حد و اندازه‌ی رقابت در این سطح نباشند. در ادامه یوفا یک تصمیم جنجالی دیگر را نیز برای یورو 2020 اتخاذ کرد و آن حضور یک تیم از سطح C لیگ ملت‌ها در تورنمنت بود (سطحی که به تیم‌های دارای رنکینگ زیر 33 در بین 55 تیم اروپایی مربوط می‌شود).

ولی خب این تصمیمات تا بحال منجر به بروز هیچ فاجعه‌ای نشده‌اند. در طی 36 مسابقه‌ی مرحله‌ی گروهی یورو 2024 تنها یک بازی با اختلاف بیش از سه گل به پایان رسیده: پیروزی 1-5 آلمان میزبان مقابل اسکاتلند ده نفره در شب افتتاحیه.

تنها دیداری که با اختلاف بیش از سه گل به پایان رسید، دیدار افتتاحیه بود که آلمان 5-1 اسکاتلند را شکست داد.

همه‌ی تیم‌های حاضر در مسابقات موفق به کسب حداقل یک امتیاز شدند که یکی از تفاوت‌های این دوره با دو دوره‌ی قبلی بود. در تورنمنت قبلی ترکیه و مقدونیه شمالی با دست خالی به خانه بازگشته بودند و در یورو 2016 نیز اوکراین تورنمنت را بدون امتیاز به پایان برده بود.

در بین تیم‌هایی که در قعر گروه خود قرار گرفتند، اسکاتلند می‌توانست در ثانیه‌های پایانی دیدار خود مقابل مجارستان صاحب یک ضربه‌ی پنالتی شود و با گل کردنش شاید می‌توانست به دور حذفی صعود کند. آلبانی نیز در هر سه مسابقه‌اش نمایشی خوب ارائه داد. آنها تنها با اختلاف یک گل مقابل اسپانیا و ایتالیا شکست خوردند. صربستان تا آخرین ثانیه‌های بازی سوم خود هنوز شانس صعود داشت. جمهوری چک نیز متحمل دو شکست با اختلاف یک گل شد و لهستان توانست در بازی سوم خود فرانسه را متوقف کند. اوکراین درحالی با چهار امتیاز تیم چهارم گروه خود شد که تیم اول نیز چهار امتیاز کسب کرده بود.

یقینا تیم‌هایی بودند که چندان خوب عمل نکردند اما نمی‌توان گفت تیمی در حد و اندازه‌ی حضور در مسابقات نبود. اروپا می‌تواند یک تورنمنت 24 تیمی و حتی شاید یک تورنمنت 32 تیمی را نیز ساپورت کند.

بازی‌های کسالت‌بار؟

همانطور که در بالا اشاره شد، تورنمنت‌ها معمولا با یکی دو بازی شاخص خود به یاد آورده می‌شوند. ما جام جهانی 2022 را با فینال حماسی آن به خاطر می‌آوریم، اما از حیث کلی باید بگوییم که اکثر بازی‌های آن تورنمنت چندان چنگی به دل نمی‌زدند.

یورو 2024 تا به اینجا هیچ دیدار به‌یاد ماندنی و ویژه‌ای را مابین دو تیم قدرتمند رقم نزده است اما در عوض بازی‌هایش چندان خسته‌کننده نیز نبوده‌اند. دیدار فرانسه مقابل هلند بازی چندان چشمگیری نبود اما حتی تنور آن مسابقه نیز به‌واسطه‌ی تصمیم بحث‌برانگیز گروه داوری در خصوص مردود کردن گل هلند تا حدود زیادی گرم شد. و بله، انگلیس هیچ نکته‌ی برجسته‌ای را ارائه نداد و گروه C به‌طور کلی چندان جذابیتی به تورنمنت اضافه نکرد. اما دست‌کم فشار بالا و رقابت جدی میان تیم‌ها وجود داشت.

نمایش‌های محافظه‌کارانه در بازی‌های سوم دور گروهی؟

فرمت 24 تیمی یک فرمت ناقص و بعضاً کلافه‌کننده است. اما در این دوره ما شاهد بروز اتفاقات دراماتیک در آخرین دقایق دور گروهی بودیم. در گروه A آلمان در دقیقه 92 توسط نیکلاس فولکروگ به گل رسید تا ژرمن‌ها بالاتر از سوئیس در رده‌ی نخست گروه قرار بگیرند. در بازی دیگر گروه نیز مجارستان گل برتری را در دقیقه 100 مسابقه به‌ثمر رساند، گلی که می‌توانست در حکم صعود مجارها به دور حذفی باشد که البته در ادامه اینطور نشد.

در گروه B ایتالیا در دقیقه 98 گل مساوی را مقابل کرواسی به‌ثمر رساند، گلی که منجر به حذف کرواسی از مسابقات گردید. گروه C چطور؟ بله، تا حدودی کسالت‌بار با وجود دو تساوی 0-0 در روز پایانی. اما دست‌کم هر دو بازی با فشار بالا و بسیار حساس دنبال شدند. به‌ثمر رسیدن یک گل در هرکدام از دو بازی می‌توانست سرنوشت گروه را به‌طور کل تغییر دهد. گروه D به‌مراتب جذاب‌تر بود. فرانسه با توقف مقابل لهستان حذف‌شده صدر جدول را از دست داد و اتریش به‌لطف پیروزی غیرمنتظره 2-3 مقابل هلند به‌عنوان صدرنشین به دور حذفی صعود کرد.

اتریش با پیروزی غیرمنتظره مقابل هلند، به عنوان تیم اول گروه راهی مرحله بعد شد.

در گروه E اتفاقی بسیار نادر رخ داد و هر چهار تیم گروه با چهار امتیاز این مرحله را به پایان بردند. مانند گروه C این گروه نیز با دو مساوی خاتمه یافت و یک گل دیرهنگام از جانب هرکدام از چهار تیم می‌توانست آن تیم را صدرنشین گروه کند. در نهایت اوکراین به‌واسطه‌ی تفاضل گل کمتر در قعر جدول گروه قرار گرفت.

در گروه F نیز دوباره شاهد یک گل پیروزی‌بخش در ثانیه‌های پایانی بودیم که توسط بازیکن ترکیه یعنی چنک توسون به‌ثمر رسید. در بازی دیگر گروه، گرجستان بزرگترین شگفتی تورنمنت را رقم زد و با شایستگی تمام دو بر صفر مقابل پرتغال به پیروزی دست یافت.

راند سوم دور گروهی محافظه‌کارانه‌تر از دو راند قبلی دنبال شد، در اغلب موارد به این دلیل که دو تیم حاضر در یک مسابقه با یک تساوی نیز راهی دور حذفی می‌شدند. اما در مجموع حوادث دراماتیک لحظه‌های پایانی آنقدر بود که همه را در جای خود میخکوب کند.

یکنواختی تاکتیکی؟

در طی دوره‌های اخیر یورو -به‌طور ویژه در یورو 2016- اینطور احساس می‌شد که همه‌ی تیم‌ها به یک شیوه بازی می‌کنند. اما یورو 2024 خوشبختانه به این روند پایان داد. بهترین تیم‌ها تا به اینجا آلمان و اسپانیا بودند. آلمان با دو وینگر شناور بازی می‌کند که با متمایل شدن به مرکز در موقعیت هافبک شماره 10 قرار می‌گیرند و اسپانیا با استفاده از دو وینگر لب خط سعی در عرض دادن به بازی دارد.

ما شاهد تیم‌هایی با دفاع سه‌نفره هستیم، که به‌طور مثال در یورو 2012 کاملا غایب بود. اسکاتلند، مجارستان، سوئیس، ایتالیا، صربستان، اسلوونی، لهستان، گرجستان، پرتغال، و جمهوری چک تیم‌هایی بودند که از این آرایش دفاعی استفاده کردند.

بهترین هافبک آلمان تونی کروس بوده که در پست هافبک بازیساز عقب زمین مسئول توزیع توپ به جناحین بوده است. بهترین هافبک فرانسه اما انگولو کانته بوده است که برعکس کروس با سبک انرژیک خود و به‌واسطه‌ی حمل توپ و دریبلینگ کارش را پیش می‌برد.

کانته با ارائه نمایش‌های درخشان ثابت کرد که رفتن به لیگ عربستان کیفیت بازی او را کاهش نداده است.

شماری از تیم‌ها از شماره 9 کاذب استفاده می‌کنند؛ مانند کای هاورتز در آلمان یا آندری کراماریچ در کرواسی. اما در عین حال استفاده از شماره 9 سنتی نیز نمود برجسته‌ای در این جام داشته است که نیکلاس فولکروگ و ووت وخهورست نمونه‌هایی از آن هستند. ما در این تورنمنت حتی شاهد استفاده از 2-4-4 نیز بوده‌ایم و اسلوونی با دو مهاجم هدف سنتی به میدان رفته است؛ چیزی که امروزه در فوتبال باشگاهی به‌ندرت به چشم می‌خورد.

تیم‌هایی هستند که عقب می‌نشینند و با تکیه بر قدرت دریبلینگ بازیکنان خود به ضدحملات چشم می‌دوزند، مانند گرجستان. تیم‌هایی هستند که از سیستم پرسینگ شدید و پرشتاب استفاده می‌کنند، مانند اتریش. درحالیکه اکثر تیم‌ها سعی دارند پیش از اقدام به شوتزنی، توپ را به نواحی مناسب درون محوطه برسانند، اما همچنین ما شاهد ضربات پرتعداد از راه دور نیز بوده‌ایم.

تمامی تاکتیک‌ها جایی در این تورنمنت برای خود داشته‌اند.

ضدفوتبال؟

در فوتبال ملی معمولا اختلاف سطح شدید بین دو تیم زیاد به چشم می‌خورد. در چنین مواردی انتخاب تیم ضعیف‌تر غالبا این است که عقب بنشیند، تمامی فضاها را پوشش دهد و توپ را به حریف واگذار کند. اما در این تورنمنت تنها چهار تیم بوده‌اند که میانگین مالکیت توپ زیر 40 درصدی را به‌ثبت رسانده‌اند. یکی از آنها یعنی گرجستان به‌خوبی سبک فوتبال مبتنی بر ضدحمله را به نمایش گذاشته و یک‌ سمت دوتا از بهترین بازی‌های تورنمنت تا به اینجا بوده است: شکست 1-3 مقابل ترکیه در یک دیدار جذاب و پیروزی درخشان 0-2 مقابل پرتغال.

تیم دیگر یعنی آلبانی از یک استراتژی عجیب در این جام بهره برد. آنها در 10 دقیقه ابتدایی و انتهایی بازی‌های خود با تکاپوی بالا حمله می‌کردند و در 70 دقیقه‌ی دیگر عقب می‌نشستند. اما این استراتژی برای آنها به‌خوبی جواب داد: آنها در نخستین دقایق مقابل ایتالیا به گل رسیدند و همچنین در اواخر آن مسابقه نیز چندین فرصت خوب گلزنی ایجاد کردند. در بازی مقابل اسپانیا نیز همچنین.

آلبانی سریع‌ترین گل جام را به ثمر رساند اما نتوانست برتری‌اش مقابل ایتالیا را حفظ کند.

رومانی دیگر تیمی بود که دوره‌های طولانی بدون مالکیت توپ را در بازی‌های خود پشت سر گذاشت. اما آنها در عوض در برد کوبنده‌ی 0-3 خود مقابل اوکراین توانستند دو گل از راه دور تماشایی به‌ثمر برسانند.

در بین این چهار تیم احتمالا فقط اسلوونی -با میانگین مالکیت توپ 33 درصدی- بود که سبکی تماما کسالت‌بار را ارائه داد. آنها با آرایش 2-4-4 خود کاملا عقب می‌نشستند اما با در اختیار داشتن بنجامین شِشکو در خط حمله همواره می‌توانستند در ضدحملات خطرساز باشند.

با تمام اینها به‌نظر می‌رسد که فوتبال ملی اکنون دیگر از دوران خطوط دفاعی یکدست و فشرده فاصله گرفته است. با این حال این روند ممکن است در مرحله‌ی حذفی دوباره دستخوش تغییر شود.