سوال مهم نقل و انتقالاتی؛ چرا “مبلغ انتقال” و “ارزش بازیکن” یکسان نیستند؟
هفتیک-اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، منچسترسیتی همین تابستان ارلینگ هالند را به خدمت خواهد گرفت؛ بازیکنی که در حال حاضر 21 سال دارد و 87 گل در لیگ دسته اول به ثمر رسانده است. بند فسخ او 75 میلیون یورو است.
اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، رئال مادرید هم حوالی همان زمان کیلیان امباپه را به خدمت خواهد گرفت؛ بازیکنی 23 ساله با 122 گل زده در لیگ. قیمت انتقال او؟ هیچ چیز.
چه کسی ارزش بیشتری دارد، امباپه یا هالند؟ مطمئن باشید که محاسباتتان را به درستی انجام میدهید.
زمان تمام شد. مدادهایتان را روی زمین بگذارید. جواب درست این است: ج) ما هیچ ایدهای نداریم.
حتی اگر بدانیم که هالند و امباپه چه عملکردی برای باشگاههای آیندهشان خواهند داشت، باز هم به یک دلیل ساده نمیتوانیم بگوییم ارزش کدام یک بیشتر است: ما در حقیقت نمیدانیم که هزینه آنها در طول این مدت چقدر خواهد بود.
بله، سیتی باید مبلغی را برای فسخ قرارداد هالند با بروسیا دورتموند پرداخت کند- مبلغی که برای خرید یکی از بهترین بازیکنان دنیا چندان زیاد نیست اما مبلغ کمی هم نیست چون به هر حال 75 میلیون یورو، 75 میلیون یورو است.
نه، رئال مادرید مجبور نیست مبلغی برای فسخ قرارداد امباپه با پاری سن ژرمن پرداخت کند چون این قرارداد در تابستان امسال به پایان خواهد رسید. همانطور که میگویند، او پس از آن “به صورت رایگان” در دسترس خواهد بود. هرچند این معنایی برای ما ندارد.
مانوئل وث، مدیر منطقه آمریکای جنوبی سایت ترانسفرمارکت، میگوید:” من همیشه میگویم که چیزی به عنوان انتقال رایگان وجود ندارد. چون حتی اگر شما بازیکنی را به صورت رایگان به خدمت بگیرید، باز هم باید به مدیر برنامه پول بدهید، باید به بازیکن پول بدهید، باید به مادربزرگش پول بدهید و خانهای هم برای او بخرید.”
مبلغی که یک باشگاه برای فسخ قرارداد بازیکنی به باشگاه دیگر میپردازد- یا نمیپردازد- مهم نیست، این فقط بخشی از پولی است که در انتقال بازیکن رد و بدل میشود. هزینههایی در این مبادلات وجود دارد که اغلب اعلام نمیشود، مانند دستمزد مدیر برنامه و بندهای پاداش مربوط به عملکرد بازیکن.
و البته که این باشگاه خریدار پس از آن باید بر سر قرارداد جدیدی با این بازیکن به توافق برسد. این بخش از معامله شامل دستمزدهای در نظر گرفته شده در این قرارداد جدید و پاداشهایی مانند مبلغ امضای قرارداد، پرداختهای حق استفاده از تصاویر بازیکن، پاداشهای مربوط به عملکرد بازیکن، بند وفاداری و هر تبصره خلاقانه دیگری است که دو طرف برای توافق روی امضای قرارداد در نظر میگیرند.
تمامی این هزینههای پنهان اضافه میشوند.
حتی وقتی باشگاه خریدار مبلغ هنگفتی مانند مورد هالند برای انجام انتقال پرداخت میکند، این ممکن است عملا پس اندازی در مجموع هزینه مالی به حساب بیاید.
به صورت خلاصه باید گفت که مبلغ انتقال نشانگر ارزش بازیکن نیست.
شاید این را در اعماق وجودتان بدانید، حتی اگر وکلای کسلکننده و موارد مربوط به قراردادها و بندها باعث شوند که این موضوع از خاطرتان برود. اما حتی با این که ما به خوبی از این موضوع خبر داریم ولی وقتی هواداران، خبرنگاران، حتی مدیر برنامهها و مدیران ورزشی درباره ارزش یک بازیکن صحبت میکنند، ما تقریبا همیشه به قیمت انتقال او اشاره داریم.
چرا ما مدام به این شکل خودمان را گول میزنیم؟
یک بازیکن با مبلغ انتقال خریداری نمیشود. این مبلغ در واقع حق در اختیار گرفتن بازیکن است. از اواخر قرن نوزدهم، وقتی که مقامات آن زمان به این نتیجه رسیدند که شاید برای یک ورزشکار حرفهای کمی عجیب باشد که هر هفته برای تیم متفاوتی به میدان برود، بازیکنان مجبور شدند که قراردادشان را تنها با یک باشگاه به ثبت برسانند.
حالا باشگاه به اندازه طول مدت قراردادش با یک بازیکن حق استفاده از او و ثبت قراردادش به صورت رسمی را دارد. اگر باشگاه دیگری بخواهد بازیکنی که تحت قرارداد است را بخرد باید با باشگاه فعلیاش مذاکره کند و مبلغی را برای فسخ قرارداد او بپردازد تا بتواند قرارداد جدیدی را برای این بازیکن به ثبت برساند یا منتظر اتمام مدت قرارداد این بازیکن و آزاد شدن او برای حق ثبت قرارداد جدید شود؛ اتفاقی که قرار است برای امباپه رخ دهد.
در زمینه حسابرسی، مبلغ انتقال به تعداد سالهای قرارداد بازیکن تقسیم میشود. اگر باشگاهی 20 میلیون پوند به عنوان مبلغ انتقال بپردازد و سپس قراردادی دو ساله را با بازیکن به امضا برساند، مبلغ هزینه شده برای این بازیکن 10 میلیون پوند در هر سال است. به این استهلاک دارایی نامشهود میگویند. هزینه این استهلاک در قراردادی پنج ساله با همین مبلغ به چهار میلیون پوند در هر سال کاهش پیدا میکند.
تا جایی که به باشگاه خریدار مربوط میشود، مبلغ انتقال طول مدتی دارد. این بخشی از پولی- شامل دستمزدها، پاداشها و غیره- است که آنها قصد دارند برای استفاده از خدمات یک بازیکن برای طول مدت مشخصی هزینه کنند.
اگر بخواهیم بحثهای درستتر و مشخصتر درباره این که آیا بازیکنی “ارزش خوبی” دارد یا نه، داشته باشیم، باید بدانیم که هزینه انجام شده برای او در هر فصل چقدر است، نه این که فقط به بخش نامشخصی از این هزینه که همان مبلغ انتقال است توجه کنیم.
مشکل این است که جزییات قراردادهای بازیکنان به ندرت منتشر میشوند. هواداران در حالی که از هزینه انجام شده برای بیشتر بازیکنان خبر ندارند، قضاوتهایی درباره ارزش هر بازیکن بر اساس مبلغ انتقال که خبرساز شده انجام میدهند.
وث میگوید:” فوتبال تا حد زیادی بر پایه “اوه، ما او را به صورت رایگان خریدیم، این معامله خوبی است” پیش میرود و این موضوع کلا فراموش میشود که تمامی این موارد باید در این شرایط مورد نظر قرار داده شود. ما (در سایت ترانسفر مارکت) دستمزدها را نداریم. شاید روزی داشته باشیم. این مشخصا چیزی است که نمایش آن جذاب است. چیزی که ما آن را مورد بررسی قرار میدهیم تنها یک عامل است (مبلغ انتقال) و این به نوعی محدودکننده است.”
این واقعیت که مبلغ انتقال با کیفیت بازیکنان مرتبط است، اصل مهمی برای محبوبترین ویژگی ترانسفر مارکت به حساب میآید که بخش جذاب “ارزش بازار” است و در بالای صفحه مربوط به هر بازیکن نمایش داده میشود.
همراهان این سایت عدد مربوط به هر بازیکن را با مقایسه عملکرد او با مبلغ انتقال پرداخت شده در دنیای واقعی برای بازیکنان مشابه تعیین میکنند، تقریبا شبیه به کاری که باشگاهها و مدیر برنامهها گاهی در طول مذاکرات انجام داده و یک مبلغ انتقال را سنگ محکی علیه سایر بازیکنان قرار میدهند.
اما راههای بسیاری وجود دارد که از طریق آنها میتوان ارتباط بین ارزش ورزشی و مبلغ انتقال را تشریح کرد.
مشهودترین راه زمان باقی مانده از قرارداد بازیکن است: بازیکنی که هنوز چندین سال دیگر قرارداد دارد معمولا قیمتی بالاتر از بازیکنی دارد که در سال پایانی قراردادش است. همان بازیکن، همان کیفیت، مبالغ انتقال متفاوت.
یک راه برای درک دلیل این اتفاق، تصور این است که مبلغ انتقال در واقع هزینه ارزش مازاد بازیکن را به باشگاه فروشنده در طول مدت زمان باقی مانده از قرارداد قبلی او میپردازد.
بلاگ توتال فوتبال این موضوع را با عبارت “قرارداد خوب” که ارزش بازیکن بیشتر از مبلغ پرداختی از سوی باشگاه برای او است و “قرارداد بد” که مبلغی بیشتر از ارزش بازیکن پرداخت شده شرح میدهد:” در مجاب کردن باشگاهی برای توافق با فسخ کردن قراردادی خوب، باید مبلغ انتقال به اندازه کافی بالا باشد. برای جذب بازیکنی که در قراردادی بد است، باشگاه فعلی او نیازی به متقاعد شدن ندارد.”
اکثر انتقالها شامل بازیکنانی با قرارداد “خوب” هستند. وقتی بازیکنی با قرارداد “بد” به صورت آزاد از باشگاهی جدا میشود، مانند اتفاقی که در ابتدای ماه گذشته برای پییر امریک اوبامیانگ با فسخ قراردادش با آرسنال و پیوستن به بارسلونا رخ داد، به این معنا نیست که او از نظر ورزشی ارزشی ندارد. دستمزد او هنگفت بود چون بازیکن خوبی است. نبود مبلغ انتقال بیشتر اطلاعاتی را درباره ارزش قرارداد به ما میدهد تا این تعیینکننده ارزش بازیکن باشد.
بنابراین دفعه بعد که بحثی درباره این که کدام انتقال “ارزش خوبی” داشته، از مبلغ انتقال به عنوان نشانگر اصلی هزینه صورت گرفته برای خرید یک بازیکن یا توانایی او استفاده نکنید. این فقط پرداخت غرامتی به باشگاه فروشنده برای ارزش قراردادی است که فسخ میشود.
این که این انتقال معامله خوبی برای باشگاه خریداری است یا خیر به مجموع هزینه انتقال و سایر هزینههای قرارداد- که نه تنها شامل مبلغ انتقال است، بلکه شامل دستمزدها، پاداشها، حق تصاویر، دستمزد مدیر برنامه و سایر موارد میشود- در طول زمان بستگی دارد.
ما معمولا اطلاعات زیادی درباره یک قرارداد نداریم تا بگوییم که آیا ارزش خوبی دارد یا خیر.
با این حال، جذب امباپه به عنوان بازیکن آزاد بسیار عالی به نظر میرسد، اینطور نیست؟