ژاوی در راه موفقیت؛ مربی آینده بارسلونا در حال ساخته‌شدن است
هفت‌یک-این سوال با آیا آغاز نمی‌شود بلکه با چه زمانی آغاز می‌شود. ژاوی روزی سلطنت نوکمپ را در اختیار خواهد گرفت چرا که نمی‌تواند در برابر نیروی جاذبه‌ای که او را به سوی بارسلونا می‌کشاند، مقاومت کند. چیزهای کمی در فوتبال اروپا هستند که چنین از پیش تعیین شده به نظر برسند.
تقریبا شش سال از زمانی که ژاوی برای هفتصد و شصت و هفتمین و آخرین بار در خط میانی بارسلونا به میدان رفت، می‌گذرد اما بازگشت او به باشگاه کاتالان اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. اولین قدم‌های این مرد 41 ساله در مربیگری در طول دو سال گذشته باعث شده که این باور محکمتر از قبل شود.
ژاوی این ماه برای اولین بار به سرمربی تیم قهرمان تبدیل شد و السد توانست به آسانی جام قهرمانی لیگ ستارگان قطر را بالای سر ببرد. جام امیر قطر و جام حذفی نیز این فصل به دست آمد و السد یک سال است که هیچ شکستی را در لیگ تجربه نکرده است.
ثمره دو سال حضور او در السد بیشتر از چهار سال حضورش در این تیم به عنوان بازیکن بوده و باعث شده که او آزمون‌های اولیه در حوزه تکنیکی را با موفقیت پشت سر بگذارد. البته بدون بررسی همه جانبه، فشار و جدیتی که او در طول 17 سال حضورش به عنوان بازیکن در بارسلونا تجربه کرده، ژاوی با صبوری در حال پیشرفت به عنوان یک مربی تازه‌کار است.
بورا میلوتینوویچ، مربی سابق آمریکا، نیجریه و مکزیک که در حال حاضر ساکن قطر است و پیش از ژاوی وظیفه هدایت السد را بر عهده داشته، می‌گوید:” او هر روز بهتر می‌شود. قدم‌های اول عالی بوده‌اند. در حال حاضر سوال این است که او در آینده چه کار خواهد کرد؟ شما برای این که مربی بزرگی شوید، به زمان نیاز دارید. اما وقتی نابغه‌ای مانند ژاوی باشید، همه چیز بسیار آسان‌تر است.”
هالگریمسون نتوانست با العربی مانع از رسیدن السد و ژاوی به همه جام‌های این فصل بشود.
هایمیر هالگریمسون، مربی سابق ایسلند، که در طول دو فصل گذشته به همراه تیم العربی رقابتی همه‌جانبه با ژاوی داشته هم تحت تاثیر قرار گرفته است.
هالگریمسون به اتلتیک می‌گوید:” چیزی که او اینجا به دست می‌آورد تنها چیزی است که آن را کم داشت؛ این که مسئول هدایت تیم باشد. (از نظر) فلسفی، سبک بازی… او شاید حتی پیش از این که کارش را در اینجا آغاز کند، هم آماده بود. اما او قدم درستی برای یادگیری در قطر برداشت. شما در مربیگری هرگز نمی‌دانید چه زمانی آماده هستید. فقط باید بپرید وسط ماجرا.”
وقتی زمان درست باشد، بارسلونا انتظار خواهد داشت که این جهش در مسیر آنها رخ دهد.
***
قطر از سال 2015، زمانی که او بالاخره از بارسلونا جدا شد، خانه ژاوی بوده است. این هافبک با استعداد علاوه بر هشت قهرمانی لالیگا، به عنوان مهره‌ای کلیدی در این تیم، در فتح چهار قهرمانی اروپا نیز تاثیرگذار بود. از قهرمانی با اسپانیا در جام جهانی 2010 که بین دو قهرمانی این تیم در یورو 2008 و 2012 بود نیز می‌توان به عنوان موفقیت‌های او نام برد.
هفده سال بین اولین و آخرین بازی‌های ژاوی با پیراهن بارسلونا فاصله بود و تنها لیونل مسی که در جریان پیروزی 1- 6 برابر رئال سوسیه‌داد موفق به شکستن رکورد هم تیمی سابقش شد، توانسته تعداد بازی‌های بیشتری را برای غول‌های کاتالان انجام دهد.
موجی از ناراحتی با تصمیم ژاوی برای ادامه دادن به بازی در قطر ایجاد شد؛ کشوری که با سطح اول فوتبالی که هواداران عادت داشتند او را در آن ببینند، فاصله زیادی داشت. دستمزد او از قرارداد سه ساله اول با السد، حدود 9 میلیون پوند سالانه پس از کسر مالیات بود و انتقال به قطر همچنین شامل نقش سفیر رقابت‌های جام جهانی 2022 می‌شد؛ رقابت‌هایی که این کشور میزبانش خواهد بود.
تمدید قراردادهای بعدی نشان داد که او از زندگی در قطر راضی است. دستمزد بالا و البته زندگی به دور از هیاهو و کنجکاوی افراد برای ژاوی و نونا، همسرش، فراهم است. دخترش به نام آسیا و پسرش به نام دن، فرزندان کوچک او، هر دو در دوحه که پایتخت قطر است، به دنیا آمده‌اند.
ژاوی از زندگی در قطر راضی است و این کشور را بهترین مکان برای آغاز دوران مربیگری‌اش می‌داند.
نیکی سامربی، وینگر سابق منچسترسیتی و ساندرلند، که حالا مفسر شبکه‌های تلویزیونی بی‌این اسپورت و الکاس اسپورت در قطر است می‌گوید:” ژاوی در خیابان قدم می‌زند و مردم به ندرت کوچک‌ترین توجهی به او می‌کنند. شما او را در حال خرید در سوپرمارکت می‌بینید. من به اطراف نگاه کردم و با خودم فکر کردم که آیا مردم می‌دانند او چه ستاره بزرگی است. چنین شرایطی پس از زندگی که او داشته است، باید برایش عالی باشد.”
ژاوی چهار فصل برای السد به میدان رفت، یک بار در فصل 19- 2018 قهرمان قطر شد اما هرگز تصمیمش برای زندگی پس از دوران بازنشستگی که در انتهای آن فصل در ماه می 2019 و در سن 39 سالگی به وقوع پیوست، بر کسی پنهان نبود.
مدارج مربیگری طی شد و او مدرک مربیگری حرفه‌ای‌اش از یوفا را در همان ماهی از فدراسیون فوتبال اسپانیا در مادرید دریافت کرد که ویکتور والدس، هم تیمی سابقش، و ژابی آلونسو که اخیرا مذاکراتی برای جانشینی مارکو روزه در بروسیا مونشن گلادباخ داشته نیز مدارک خود را کسب کردند.
وقتی ژاوی برای سال چهارم و آخر قرارداد به عنوان بازیکن با السد به توافق رسید، به صورت خصوصی به او اطمینان داده شد که شانس جانشینی ژوزوالدو فریرا در این تیم را خواهد داشت. او در سال 2019 به روزنامه اسپانیایی مارکا گفت:” من نمی‌توانم از اول پشت فراری یا اقیانوس‌پیما بنشینم، باید با قایق و ماشینی کوچک شروع کنم، خودم را امتحان کنم و تجربه کسب کنم.
ایده اصلی این است که مربیگری را در قطر شروع کنم که فشار زیادی در آن وجود ندارد، خودم را ثابت کرده و کسب تجربه کنم و هدف بازگشت به اروپا و مشخصا بارسلوناست.” این هنوز رویای او است.
ژاوی می‌تواند از پیشرفتش تا این نقطه خوشنود باشد. کسب مقام سوم در اولین فصل حضورش روی نیمکت السد با قهرمانی در جام حذفی قطر شیرین شد؛ پیش از آن که این فصل سلطه کاملی بر فوتبال داخلی داشته باشد. آنها در نوزده بازی از لیگ 12 تیمی، 70 گل به ثمر رساندند و تنها 13 گل دریافت کردند. این تیم در فاصله چهار بازی به پایان فصل قهرمانی خود را به لطف پیروزی 0- 3 برابر ام‌صلال در 7 مارس قطعی کرد. آنها همچنین بار دیگر قهرمان جام حذفی شده و جام امیر قطر را نیز بالای سر بردند.
با این حال هیچکس نمی‌تواند مدعی شود که ژاوی کاری معجزه‌آسا در کسب پانزدهمین قهرمانی السد پس از تاسیس این باشگاه در سال 1969 داشته است. او نه تنها توانست سانتی کازورلا، بازیکن محبوب هواداران آرسنال که هم تیمی‌اش در تیم ملی اسپانیا بود، را به خدمت بگیرد بلکه تیمش پر از بازیکنان تیم ملی قطر در مسابقاتی بود که باشگاه‌ها تنها اجازه استفاده از 5 بازیکن خارجی را دارند. هر عنوانی کمتر از قهرمانی در واقع شکست برای پر زرق و برق‌ترین باشگاه کشور به حساب می‌آمد. هرچند سبک مربیگری ژاوی درخشان بوده است.
هالگریمسون که به همراه تیم العربی در آستانه شکست دادن السد در ماه فوریه بود اما دو گل در دقایق 90 و 92 دریافت کرد گفت:” این تیم شباهت زیادی به بارسلونا دارد. آنجا باشگاهی است که او می‌شناسد و با آن رشد کرده است. آنها برابر هر تیمی که بازی می‌کنند، 60 یا 70 درصد مالکیت توپ را در اختیار دارند.
آنها کیفیت زیادی دارند. اگر بخواهند می‌توانند بازی‌ها را با شش یا هفت گل ببرند. آنها این کار را انجام داده‌اند و مربی باید بابت چنین چیزی مورد تحسین قرار بگیرد. او موفق شده نهایت تلاش را از بازیکنانش بگیرد، حتی با این که باید در تمام دیدارها پیروز باشند. این کار همیشه آسان نیست.
بازیکنان می‌خواهند نمایش خوبی برای او داشته باشند. چنین موفقیتی با این تیم (السد) به نوعی قابل درک است. آنها در صدر خواهند بود و تعداد پیروزی‌های‌شان از شکست‌ها بیشتر است اما سبک مربیگری او درخشان است.”
میلوتینوویچ هم شکی ندارد:” آنها بهترین فوتبال را در قطر به نمایش می‌گذارند.”
اما شرایط ژاوی ِمربی، مردی که حالا در کنار خط می‌ایستد، چیست؟ هالگریمسون اضافه می‌کند:” شاید او در حال یادگیری از این شرایط است، نه این که بیش از حد هیجان‌زده شود. اما او مشخصا نامی بزرگ در اینجاست و به حرف‌هایش گوش داده می‌شود؛ پس چرا از آن استفاده نکند؟”
پوزخند یک رقیب از داخل برنامه زوم هم قابل مشاهده است اما به گفته سامربی، کارشناس تلویزیونی، فروتنی قابل توجهی در ژاوی وجود دارد. او اظهار داشت:” من می‌توانم درک کنم که چرا او در اینجا بسیار موفق بوده است. او درست از اولین مصاحبه همه را می‌شناخت، نام بازیکنان و نقاط قوت آنها را می‌دانست. او صرفا برای دریافت دستمزد به اینجا نیامده است.
کمی طول کشید تا بازیکنان در ابتدای ورود ژاوی به عنوان بازیکن او را درک کنند اما بالاخره یاد گرفتند. آنها یاد گرفتند که نباید بایستند و به او خیره شوند، باید حرکات خودشان را انجام داده و او را پیدا کنند. او حالا هدایت همان بازیکنانی را بر عهده دارد که در کنارشان بازی کرده و آنها می‌دانند که او در تلاش برای انجام چه کاری است. چیزهایی از (پپ) گواردیولا درون او وجود دارد؛ همه در پست‌های متفاوتی با آن حرکات شناور بازی می‌کنند. این آن سبک بارسلوناست.”
هنوز تفاوت‌های ظریفی وجود دارد. خط حمله السد توسط بغداد بونجاح، بازیکن تیم ملی الجزایر و مهاجمی که خواهان برتری فیزیکی است، اداره می‌شود. بونجاح هدف اصلی گلزنی برای تیمی پربار است و نام تائه‌هی از کره جنوبی و گیلرمه برزیلی، هافبک‌هایی هستند که وظیفه اصلی هدایت تغییر فاز بازی تیم بر اساس سبک مالکانه سرمربی خود را برعهده دارند.
این سبک طبیعتا به تیم ملی قطر هم منتقل شده که همیشه منظره بزرگتر در پس زمینه در آستانه برگزاری جام جهانی سال آینده در این کشور است. آکادمی اسپایر، تاسیس شده در سال 2004، مربیانی که در لاماسیا، آکادمی معروف بارسلونا، رشد کرده‌اند را جذب می‌کند و فلیکس سانچس، سرمربی تیم ملی قطر، نمونه‌ای از آنهاست. مسیر بارسلونا همان مسیری است که قطر قصد دارد در آستانه میزبانی جام جهانی در آن قدم بگذارد و پیروزی 1- 3 برابر ژاپن در فینال جام ملت‌های آسیا در فوریه 2019، نشان از استحقاق این تیم داشت.
اسکار هرناندز، برادر ژاوی، نیز پیش از پیوستن به السد به عنوان دستیار او، زمانی را در اسپایر سپری کرد. حضور ژاوی در قطر به روند و لیگی سرعت بخشید که ستارگان جهان را در سال‌های پایانی دوران حرفه‌ای به خود جذب کرده بود؛ حضور بازیکنانی چون رائول، ساموئل اتوئو، گابریل باتیستوتا و گواردیولا در دو دهه گذشته نقش خود را در جذب مربیان درخشانی نشان داده‌اند که باور دارند می‌توانند به پیشرفت بهترین بازیکنان قطر کمک کنند.
لوران بلان، سرمربی سابق فرانسه و پاری‌سن‌ژرمن، از ماه دسامبر هدایت الریان را بر عهده دارد و اسلاویشا یوکانوویچ که در سال‌های اخیر با واتفورد و فولام به لیگ‌برتر صعود کرد، حالا سرمربی الغرافه است. صبری لاموشی، مربی سابق ناتینگهام فارست، در تلاش است تا به همراه الدحیل بتواند سلطه السد را از بین ببرد.
هرچند هیچکدام از این نام‌ها، بزرگتر از ژاوی نیستند. او چهره اصلی جام جهانی پیش‌رو برای قطر است؛ کشوری با ظاهری فریبنده که با جنجال‌های بسیار در سال 2010 به عنوان میزبان این رقابت‌ها انتخاب شد. ژاوی فردی با ظاهر آراسته است که تلاش می‌کند هیاهو پیرامون نقض حقوق‌بشر را از بین ببرد؛ مسئله‌ای که باعث شده شش باشگاه بزرگ نروژ خواهان بایکوت این تورنمنت از سوی تیم ملی کشورشان باشند.
سازمان عفو بین الملل این هفته بار دیگر نامه‌ای به هیئت حاکمه فیفا نوشت و خواهان اقدامی فوری و قاطعانه در تلاش آنها برای سرعت بخشیدن به اصلاح شرایط کارگران قطر پیش از آغاز تورنمنت شد؛ رقابت‌هایی که در تاریخ 21 نوامبر سال آینده برگزار خواهد شد.
ژاوی ترجیح می‌دهد وارد این مسائل سیاسی نشود و بر اقدامات مثبت تاکید کند. او در ماه دسامبر نوشت:” اینجا کشوری بسیار امن با جرائم بسیار کم است که باعث می‌شود مکانی عالی برای رشد خانواده باشد. من واقعا همه چیز زندگی در قطر را دوست دارم. اطمینان دارم که این جام جهانی برای بازیکنان و هواداران باورنکردنی خواهد بود.”
***
شاید قطر در حال حاضر برای ژاوی کافی باشد اما تا ابد اینطور نخواهد بود. بازگشت به اسپانیا در راه است و نام درخشان او همیشه در راهروهای نوکمپ به گوش می‌رسد.
ویکتور فونت که انتخابات ریاست این ماه بارسلونا را به خوان لاپورتا واگذار کرد، وعده داده بود که در صورت پیروزی‌اش، ژاوی در این تابستان هدایت بارسلونا را برعهده خواهد گرفت و این در حالی است که لاپورتا نیز از این هافبک سابق به عنوان بخشی از میراث باشگاه نام برده است.
تمرکز ژاوی در حال حاضر روی مرحله گروهی مسابقات لیگ قهرمانان آسیاست که ماه آینده آغاز می‌شود- و آزمونی مهم برای پیشرفت السد است (توضیح مترجم: السد فردا در اولین بازی‌اش در مرحله گروهی لیگ قهرمانان مقابل فولاد خوزستان قرار می‌گیرد). آنها فصل گذشته در مرحله یک هشتم با یک گل برابر باشگاه ایرانی پرسپولیس که در نهایت به فینال رسید، شکست خوردند.
ژاوی که در آخرین بازی دوران حرفه‌ای‌اش مقابل پرسپولیس به میدان رفت، در اولین فصل مربیگری هم توسط این نیم از لیگ قهرمانان آسیا حذف شد.
قرارداد ژاوی در پایان فصل السد به پایان خواهد رسید- به طور دقیق‌تر در ماه نووامبر که قرار است فینال لیگ قهرمانان آسیا برگزار شود- اما روند رو به رشد رونالد کومان، سرمربی حال حاضر بارسلونا، که پس از آغازی شکننده در اولین فصل حضورش در پاییز با 4 شکست در 7 بازی لالیگا، حالا برای دبل در فوتبال داخلی می‌جنگد، شاید باعث شود که صبر بیشتری موردنیاز باشد.
با این حال وقتی زمان آن برسد، ژاوی هرگز حمایت هواداران در کاتالونیا را از دست نخواهد داد. کارلس پویول، کاپیتان سابق او در نوکمپ، در بین کسانی است که حمایت علنی خود را از او نشان داده‌اند.
سامربی می‌گوید:” او راهش را به عنوان مربی پیدا کرده و از زندگی‌اش لذت می‌برد اما بازگشت به بارسلونا رویای او است. این چیزی است که او می‌خواهد. دیر یا زود خواهد رفت اما این دوره کارآموزی او است. باید او را تماشا کرد و به او گوش داد، عمق معلومات او واضح است. او تمام جام‌های ممکن را به دست آورده است. من می‌دانم که این (فوتبال در قطر) در حد فوتبال اروپا نیست اما با این حال آغاز خوبی برای او است.”
هالگریمسون انتظار ندارد که مدت زمان خیلی بیشتری را در کنار خط طولی به رقابت با ژاوی بپردازد. چالش‌های بزرگتر در اسپانیا در انتظار مردی است که سابقه قهرمانی در تمام رقابت‌هایی را دارد که به عنوان بازیکن شرکت کرده بود.
ژاوی دیر یا زود به عنوان مربی بارسلونا انتخاب خواهد شد و آن زمان انتظار می‌رود که او افتخاراتش به عنوان بازیکن را در نوکمپ تکرار کند.
هالگریمسون می‌گوید:” فشار رقابت‌ها در اینجا فاصله زیادی با فشار در بارسلونا یا اروپا دارد. هنوز از او انتظار می‌رود که در تمام دیدارها پیروز باشد؛ بنابراین بخش کوچکی از این فشار هنوز هست. او این فصل عملکرد واقعا خوبی داشته است. او قدرت حرکتی و تمرکز تیم را حفظ کرده است. آنها در فاصله چهار بازی به پایان قهرمان لیگ شدند. این نشانگر برتری آنهاست.
بررسی شرایط بارسلونا به من مربوط نیست اما چون او در آن سیستم و باشگاه به دنیا آمده و بزرگ شده پس احتمالا بیشتر از چیزی که مردم فکر کنند، آماده است. این فلسفه در ذهن او است. او نیازی به تغییر ندارد.”