چگونه ریسک اسپانیا برای رسیدن به فینال یورو جواب داد
هفتیک- برجستهترین نکته در خصوص اسپانیا، در قیاس با 23 تیم دیگر یورو 2024، سطح مهارت تکنیکی بازیکنانش نیست. اگرچه اسپانیاییها از این نظر در سطح بالایی قرار دارند، اما نقطه قوت اصلی آنها در واقع جسورانه و نترس بازی کردنشان و آمادگیشان برای ریسک کردن است.
تیمها در سطح ملی معمولا محتاط و محافظهکارانه بازی میکنند. بازیهای فرانسه و انگلیس در این یورو مثالی کامل از خصلت محافظهکارانهی تورنمنتهای ملی است. اما اسپانیا اینبار دست به سنتشکنی زده است.
پیروزی 1-2 آنها مقابل فرانسه در بازی نیمهنهایی تا مدتها در خاطرهها باقی خواهد ماند. در وهلهی نخست بابت گل فوقالعادهی لامینه یامال، که با 16 سال و 362 روز سن بدل به جوانترین گلزن تاریخ مسابقات یورو شد.
بعد از گذشت سی دقیقه، بهنظر میرسید که این دیدار قرار است به یکی از بازیهای کلاسیک تاریخ فوتبال بدل شود. در نهایت اما چنین چیزی حادث نشد و همان اتفاقات نیمهی اول بودند که سرنوشت بازی را رقم زدند.
***
رویکرد اسپانیا -حالا یا بهتصادف یا با برنامهی قبلی- به تمرکز شدید بر جناح چپ معطوف بود. فهم دلیل این مساله دشوار است، چرا که ژول کونده آماده در آن ناحیه از زمین حضور داشت و انگولو کانته نیز بهخوبی تمام فضاهای آن منطقه را پوشش میداد. بهعلاوه، عثمان دمبله نیز در قبیاس با کیلیان امباپه بیشتر در کار دفاعی مشارکت میکرد. با این حال آمارها نیز گواه همان چیزی بودند که به وضوح در بازی دیده میشد. عمدهی حملات اسپانیا از جناح چپ خط حملهی آنها و جناح راست خط دفاع فرانسه ترتیب داده شدند.
ترفند اصلی این بود که آیمریک لاپورت (بهعنوان مدافع میانی سمت چپ) توپ را پیش بیاورد. در اغلب اوقات بازی مثلث خط هافبک اسپانیا به جناح چپ متمایل بود. دنی اولمو که روی کاغذ قرار بود در نقش هافبک شماره 8 سمت راست بازی کند بیشتر در موقعیت بازیکن شماره 10 دیده میشد. فابیان روئیز اما کاملا در نقش هافبک شماره 8 سمت چپ بازی میکرد و پیوسته نفوذهایی را از آن جناح به درون محوطه ترتیب میداد. حتی رودری نیز بیشتر متمایل به جناح چپ بود. تمام اینها باعث میشد که فضای خالی وسیعی در منطقهای که تحت اشغال کیلیان امباپه بود ایجاد شود، که بهنظر ریسک بزرگی میآمد. اما ریسک کردن شیوهی بازی اسپانیاست.
در اینجا نمونهی خوبی داریم که نشان میدهد چرا تیمها تمایل دارند که از وینگر لب خط استفاده کنند؛ بهمنظور عرض دادن به بازی و باز کردن خط دفاع حریف که موجب افزایش فاصله میان مدافعان و ایجاد فضا برای نفوذ میشود. در این صحنه که وینگر چپ اسپانیا یعنی نیکو ویلیامز توپ را در اختیار دارد، فاصلهی بین مدافع کناری (کونده) و مدافع میانی (اوپامکانو) فرانسه بسیار زیاد است. روئیز با عبور از کانته وارد این فضا میشود و خود را موقعیت مناسب ارسال قرار میدهد. با این حال کسی در مقابل دروازه نیست تا سانتر او را تبدیل به گل کند.
این الگو در ادامه نیز دنبال میشود. لاپورت توپ را جلو میآورد، هافبکهای اسپانیا متمایل به جناح چپ جاگیری میکنند، و فضای خالی وسیعی در منطقهای که امباپه در آن قرار دارد ایجاد میشود.
این نیز یک نمونهی دیگر است. در این صحنه هافبکهای اسپانیا نه به شکل یک مثلث بلکه در یک خط عمودی در امتداد هم قرار گرفتهاند و همگی نیز در جناح چپ؛ چیزی که بسیار غیرمعمول و غیرعادی است. دوباره تکرار میکنیم، در این حالت اگر توپ از مالکیت اسپانیا خارج شود، فرانسویها میتوانند خیلی راحت آن را به امباپه برسانند.
نکتهای که اوضاع را وخیمتر نیز میکرد این بود که اسپانیا در جناح راست نیز با جسارت بالا بازی میکرد و مدافع کناری تیم یعنی خسوس ناواس بهطور پیوسته در حملات مشارکت میکرد. در این صحنه ناواس را میبینیم که پیش تاخته است و امباپه برای کمک به دفاع به عقب برگشته و به تئو هرناندز میگوید که ناواس را مهار کند درحالیکه خودش مسئول مهار یامال است.
اما مشارکت امباپه در کار دفاعی جسته و گریخته بود. در صحنهی زیر ناواس بدون مزاحمت نفوذ دیگری را ترتیب داده و امباپه به کندی در حال بهعقب برگشتن است. در ادامه یامال بهسمت محوطه نفوذ میکند.
اما اسپانیا بهطرز خطرناکی عقب زمین را خالی میگذاشت و فضای بسیار وسیعی در اختیار کیلیان امباپه قرار میداد. این صحنه یک هشدار زودهنگام به آنها بود. ضدحملهی فرانسه و پاس عمقی به امباپه که با حرکتی مورب خود را به فضای خالی سمت چپ دفاع اسپانیا میرساند. آیا خسوس ناواس 38 ساله که اولین بازیاش برای سویا را زمانی انجام داد که امباپه تنها چهار سالش بود، قادر است از حیث سرعت با مهاجم فرانسوی برابری کند؟
یقینا خیر. اما شانس با او یار بود و یک پاس بد موجب شد که ناواس بتواند توپ را دور کند.
قرار دادن چنین فضای وسیعی در اختیار امباپه یک ریسک بزرگ از جانب اسپانیا بود. مشخص نشد که در صحنهی مشابهی که در ادامه حادث شد، دقیقا چه رخ داد، چرا که تصاویر تلویزیونی به نمایش صحنهی آهستهی موقعیت قبلی اختصاص یافته بود. اما در هر حال اسپانیا بهوضوح جناح راست را خالی گذاشته بود و هر سه هافبکش متمایل به چپ بازی میکردند. در این صحنه ناواس با وجود اینکه میداند امباپه پشت سرش بدون یارگیری باقی مانده، مجبور است در مرکز و نزدیک به آدرین رابیو بازی کند. در ادامه وحشت و سراسیمگی موجب لیز خوردن او نیز میشود.
در نهایت او دست به بهترین انتخاب ممکن میزند؛ یعنی متوقف کردن رابیو با خطا پیش از آنکه هافبک فرانسه بتواند توپ را به امباپه برساند.
خطاهای تاکتیکی بهطور فراوان در دور حذفی این تورنمنت بهچشم خورده است و حملات خطرناک زیادی توسط چنین خطاهایی متوقف شدهاند. در هر حال میبایست اعتراف کرد که این یک خطای عالی از جانب ناواس بود، حتی با وجود اینکه باعث شد او در ادامهی مسابقه مجبور باشد با یک کارت زرد در مقابل امباپه بازی کند. البته ناواس صرفا دفاع راست موقت اسپانیا برای این بازی بود و بهعلت محرومیت دنی کارواخال در ترکیب قرار گرفته بود.
جناح راست خط دفاع مشکل اصلی اسپانیا در مقطع ابتدایی مسابقه بود. تصویر زیر صحنهی گل فرانسه در دقیقه هشت بازی است. حتی پیش از ارسال پاس توسط دمبله نیز مشخص بود که ناواس از پوشش چنان فضای بزرگی عاجز خواهد بود. مدافعان میانی در موقعیتی نبودند که بتوانند به او کمک کنند و یامال نیز بهنظر از خطری که در کمین بود، بیاطلاع بود.
هنگامی که توپ به امباپه میرسد ناواس خود را در برابر او تنها مییابد. او برای گرفتن توپ جلو نمیرود و در عوض عقب مینشیند و منتظر میماند.
امباپه پیش میرود و سانتر بینقصی را برای رندال کولو موانی ارسال میکند.
در دنیای موازی فرانسه پیروز این بازی شد چرا که اسپانیا فضای بزرگی را برای جولان دادن در اختیار امباپه قرار داد. در تصویر زیر یک نمونهی دیگر دیده میشود که در آن کل خط هافبک اسپانیا در سمت چپ جمع شدهاند. اینبار هرناندز بهسمت مرکز متمایل میشود و با دریافت توپ آن را به امباپه میرساند.
این موقعیت خوبی برای اسپانیا نیست. در این وضعیت، امباپه به سمت مرکز زمین حرکت میکند و موفق میشود ضربهی خوبی را روانهی دروازهی اسپانیا کند.
غافلگیرکنندهترین جنبه از تمام اینها این است که ناواس به مشارکت فعال خود در حملات ادامه میداد، بجای اینکه با احتیاط بیشتری عمل کند و امباپه را از نزدیک زیر نظر داشته باشد. تصویر زیر یک نمونه از ریسک پیش تاختن ناواس را نشان میدهد. در اینجا مدافع میانی تیم یعنی ناچو مجبور میشود برای مهار امباپه پیش برود.
او این کار را عالی نیز انجام میدهد و به امباپه اجازهی عبور نمیدهد. در نهایت نیز رودری به کمک او میآید. هوش دفاعی ناچو در این صحنه کاملا هویداست.
در هر حال ناواس به نفوذهای خود و تنها گذاشتن امباپه ادامه داد. همانطور که در صحنهی گل تماشایی یامال در دقیقه 21 دیدیم.
آیا میتوانیم ریشهی تاکتیکی برای این گل بتراشیم؟ نه خیلی. در هر حال نگاه به حرکت ناواس جالب خواهد بود. همزمان با حرکت یامال و اقدامش برای شوتزنی، ناواس رویاش را برمیگرداند و بهسمت عقب حرکت میکند. او میداند که لازم است پیش از شکل گرفتن هر ضدحملهای خود را به امباپه برساند. البته در اینجا مجبور نشد چنین کند، چرا که شوت یامال به تور دروازهی فرانسه چسبید.
ناواس در صحنهی گل برتری نیز یک بار دیگر شجاعت خود را به رخ کشید. او دوباره نفوذ کرد و اینبار ارسالش توسط مدافعان دور شد…
اما تنها تا مقابل پاهای دنی اولمو. اولمو با تکنیک فوقالعادهی خود توپ را مهار کرد و آن را مقابل خود قرار داد و …
… و ضربهاش را روانهی دروازه کرد. در نهایت توپ پس از برخورد به کونده وارد دروازهی فرانسه شد.
حالا که اسپانیا سرانجام برای اولین بار در این بازی جلو افتاده بود، آیا تغییری در تاکتیک خود ایجاد میکرد؟ نه! دستکم نه تا پیش از شروع نیمهی دوم. در صحنهی زیر، درحالیکه یامال در حال پاس دادن به اولمو دیده میشود، ناواس دوباره در موقعیت اورلپ قرار گرفته است.
مطابق انتظار، شرایط در شروع نیمهی دوم تغییر کرد. اسپانیا که سبک بازیاش در این تورنمنت با تیکی تاکا (سبکی که در حدفاصل 2008 تا 2012 سه جام معتبر را برای آنها به ارمغان آورده بود) فاصله زیادی داشته است، با شروع نیمهی دوم بسیار محتاطتر ظاهر شد و بیشتر سعی در حفظ مالکیت توپ داشت.
ناواس در دقیقه 58 بهعلت مصدومیت زمین بازی را ترک کرد و ناچو با تغییر پست، جای او را بهعنوان مدافع کناری سمت راست پر کرد. در عوض مارک کوکوریا در جناح دیگر و بهعنوان مدافع کناری سمت چپ بارها دست به نفوذ زد و بیش از آنکه انتظارش میرفت در یکسوم دفاعی حریف دیده شد.
تنها موردی که نگرانی ایجاد میکرد تعویضهای لوئیز دلا فوئنته بود. او هم دنی اولمو و هم آلوارو موراتا را بیرون کشید تا خط هافبک تیم را تقویت کند و-همانگونه که در بازی قبلی مقابل آلمان رخ داده بود- اسپانیا خیلی زود عقبنشینی کرد و دیگر خبری از ایجاد خطر بر روی دروازهی حریف نبود.
در مجموع باید گفته اسپانیا فوتبالی تماشایی و جذاب را در این تورنمنت ارائه کرده است. آنها درحالی روز یکشنبه پا به مسابقهی فینال میگذارند که روی کاغذ دست بالا را نسبت به حریف دارند.
بدیهی است که وقتی هدف، قهرمانی باشد و ساختار تیم نیز بر همین اساس شکل گرفته باشد ، نتیجه آن می شود که از تیم اسپانیا در یورو ۲۰۲۴ بخوبی آشکار بود .
تیمی شایسته و درخور تحسین که به ستاره بی بدیل رقابتهای یورو تبدیل شد .
حالا که جام به اتمام رسیده، راحتتر میشه اظهار نظر کرد.
جدا از هوش دفاعی ناچو که مورد اشاره قرار گرفته بود، باید به نقش رودری هم اشاره کرد. کسی که بالاتر از موراتا کاپیتان اول اسپانیا بوده و اگر رودری تو زمین نبود، ایجاد چنین هماهنگی بین خطوط عقب و جلویی زمین برای دلافوئنته سخت میشد.