هفت‌یک- وقتی رایان گیگز در سال 2017 گفت که از “اولین سال بدون فوتبال” لذت می‌برد، توضیح داد که در دوران استراحت اجباری‌اش، چه کارهای انجام می‌دهد. او در این مدت کارشناس تلویزیونی بود، به عنوان ناظر فنی یوفا فعالیت داشت و همچنین باشگاه سالفورد سیتی را هدایت می‌کرد. “متوجه می‌شوید که چه دنیای بزرگی بیرون فوتبال است.” گیگز این را بدون کوچک‌ترین طعنه‌ای گفت؛ در هتل لندن، جایی‌که او در برنامه تبلیغاتی یکی از اسپانسرهایش برای مربیگری فوتبال پایه شرکت کرده بود. او همچنین فوتسال بازی می‌کرد و بازی کردن پسرش را هم تماشا می‌کرد.

برای یک سالی که قرار بود او از فوتبال دور باشد، مشغولیات زیادی در فوتبال برای او وجود داشت. گیگز که در آن موقع 44 ساله بود، به دوری از حرفه‌ای اشاره داشت که بیش از نیمی از عمرش را صرف آن کرده بود- هم به عنوان بازیکن و هم مربی. مشخص بود که او حتی در دوره‌ای که برای مدت کوتاهی از این ورزش فاصله گرفته، چقدر درگیرش است.

این آماری بود که در آن لحظه در ذهن یک خوره فوتبال نقش می‌بست: یک اسطوره منچستریونایتد که سال 1991 اولین بازی را انجام داده و 23 سال بعد بازنشسته شده و سپس در حال پیدا کردن مسیرش روی نیمکت‌هاست تا خودش را به شکلی دیگر ثابت کند. شش ماه پس از آن روز در هتل لندن، او به عنوان سرمربی ولز انتخاب شد. با وجود وجهه اسطوره‌ای او در الدترافورد، انتخاب گیگز به عنوان سرمربی ولز اقدامی جنجالی بود. بسیاری از هواداران ولز، نسبت به توانای‌های مربیگری او شک داشتند و تعدادی هم از این‌که او پیشتر باشگاهش را به تیم ملی ترجیح می‌داد، دلخور بودند.

زمانی‌که گیگز به عنوان سرمربی تیم ملی ولز انتخاب شد، خیلی از هواداران این تیم از این انتخاب ابراز ناراحتی کردند.

کاپیتان سابق در روز معارفه‌اش اعلام کرد تنها راهی که برای تغییر نظرات راجع به خودش دارد این است بازی‌ها را با پیروزی به پایان برساند. او از آن موقع توانست ولز را به سومین صعود پیاپی به جام‌های بزرگ برساند و ورق را برای خودش برگرداند. به احتمال زیاد تابستان آینده رقابت‌های یورو برگزار خواهد شد ولی فعلا گیگز- که مثل تیم جوانش در حال پیشرفت است- توجهش را به دیدار دوستانه روز پنجشنبه مقابل انگلیس جلب کرده است (توضیح مترجم: ولز در این دیدار 3-0 شکست خورد). کسی که به عنوان بازیکن در چمپیونزلیگ و جام حذفی انگلیس به ومبلی زینت بخشیده، با لباسی دیگر بازگشته، لباس یک مربی آینده‌دار. این داستان رسیدن او به این نقطه است.

***

درباره دوران حرفه‌ای گیگز به عنوان بازیکن زیاد صحبت شده است؛ از اولین بازی او در 17 سالگی تا تثبیتش در ترکیب یونایتد به عنوان بال چپ سرعتی، تا 963 بازی برای تیم اصلی بین سال‌های 1991 تا 2014 – که رکورد تاریخ باشگاه است. پتانسیل او همیشه آشکار بود، حتی در سال‌های اول فوتبالش ولی آنهایی که همان سال‌ها به گیگز نزدیک بودند، متوجه شخصیت و خلق و خوی او شده بودند که خبر از مربی شدن او در آینده می‌داد.

کیت گیلسپی، بازیکن سابق تیم ملی ایرلند شمالی که از جمله بازیکنان حاضر در آکادمی یونایتد معروف به “کلاس 92″ بود، در رابطه با گیگز گفت:”همه از او می‌ترسیدند. با وجود این‌که او فقط یک سال از ما بزرگ‌تر بود، ولی کسی بود که نگاه همگی ما به او بود. گیگز بازیکنی بود که ما سعی داشتیم از او تقلید کنیم

وقتی در تیمی با هدایت سر الکس فرگوسن بازی می‌کنید، او اجازه نمی‌دهد فراتر از حدتان ایده و فکر داشته باشید. این موضوع کم‌‌کم به شما القا می‌شود ولی فکر می‌کنم رایان از همان اول خیلی متین و منطقی بود. فکر نمی‌کنم او از آن دسته مربیانی باشد که به رختکن بیاید و فنجان چای را به سمت بازیکنان پرتاب کند. او شخصیتی آرام‌تر و موقر دارد.”

و خونسردی رایان گیگز همچنان در او باقی مانده؛ گیگز تحلیلی فکر می‌کند، تصمیماتش را مورد بررسی قرار می‌دهد و در هنگام اجرای آنها خیلی ملایم است. او خیلی به بازیکنانش نزدیک نیست- که کاملا برخلاف مربی پیشین ولز، کریس کولمن است- ولی بسیار مودب و خوش برخورد است. حتی زمانی که یک فوتبالیست جوان بود، گاهی حتی تا مرحله خجالتی بودن پیش می‌رفت- ولی وقتی صحبت می‌کند، همه گوش می‌کنند.

رابی سَوِج، هم تیمی گیگز در روزهای ابتدای حضورش در یونایتد و سپس هم تیمی‌اش در تیم ملی ولز در این رابطه گفت:” علت این است که او از اتفاقات اطرافش به خوبی آگاه است و با افراد زیادی مشورت نمی‌کند. آیا فکر می‌کردم او روزی مربی شود؟ هنگامی‌که در تیم ملی ولز بازی می‌کردم، به حرف‌هایش گوش می‌دادم و به شکل ترسناکی الهام‌بخش بود.”

جالب است که گیلسپی و سوج- در مکالمه‌های جداگانه- هر دو کلمه “ترسناک” را راجع به گیگز بیان کردند. در اوایل دهه 90 که برایان رابسون و پل اینس شخصیت‌های اصلی یونایتد بودند، او این نظم و آرامش را به تیم آورده بود. در چنین محیطی که شرایط به شما تحمیل می‌شود، حضور بی‌ادعای گیگز احتمالا نشانه‌ای از این‌که او در آینده مربی خواهد شد، نداشته است- ولی همچنان هم تیمی‌هایش در یونایتد، چیزی در او دیده بودند.

گیگز در دوران بازی هم نشانه‌هایی بروز داده بود که باعث شد ورودش به عرصه مربیگری برای هم‌تیمی‌های سابقش کاملا قابل انتظار باشد.

مارک هیوز که در یونایتد و تیم ملی ولز هم تیمی رایان گیگز بوده و سپس او را در سطح ملی هدایت می‌کرد، گفت:” بیشتر مردم فکر می‌کنند که مربی موفق یعنی کسی که داد و بیداد می‌کند. در رختکن پرسروصدا ترین هستند به خصوص کاپیتان‌هایی که می‌خواهند مربی شوند. ولی این موضوع ما نیست.

خیلی از افرادی که در رختکن ما حضور دارند، متفکرانی هستند که درک خوبی از فوتبال دارند و همیشه به آن فکر می‌کنند، حتی وقتی از زمین تمرین دور هستند. رایان هم در همین قالب قرار می‌گرفت و متوجه می‌شدید که او چه درک خوبی از فوتبال دارد. او در جوانی هم خیلی پخته بود، حتی آن موقع هم او خیلی خوب آگاهی داشت که به دنبال چه چیزهایی است و قصد دارد در دوران حرفه‌ای‌اش به کجا برسد.”

گیگز با خود روزهای موفقی را به یونایتد آورد. سیزده قهرمانی لیگ، چهار قهرمانی جام حذفی، دو قهرمانی چمپیونزلیگ و تعداد بیشماری عناوین فردی. او که حتی پس از تولد 40 سالگی‌اش هم به درخشش در خط میانی ادامه می‌داد، برخی را به این فکر وا داشته بود که آیا روزی می‌رسد که بازنشسته شود؟ همچنان‌که او دوران بازی‌اش را طولانی‌تر می‌کرد، در فکر آینده در مربیگری هم بود- او برای مدارک مربیگری درس می‌خواند و اتفاقات اطرافش را هم مطالعه می‌کرد. اولین استاد او سرالکس فرگوسن بود که حضور طولانی مدتش در الدترافورد باعث شده بود تا گیگز تا سن 39 سالگی تنها با یک مربی تجربه کار کردن داشته باشد.

دیوید مویس دومین مربی‌ای بود که با او همکاری داشت و کمتر از یک فصل هم در این تیم ماند. پس از این‌که او در سال 2014 اخراج شد، گیگز هدایت یونایتد را به عنوان بازیکن- مربی موقت برای چهار بازی برعهده گرفت. برای گیگز این چهار بازی شروع غافلگیرکننده‌ای در دنیای مربیگری بود و حساسیت کاری که برعهده گرفته بود و همچنین هدایت تیمی که در تمام طول دوران فوتبالش در آن توپ زده بود، باعث شده بود او در پایان بازی چهارم با چشمانی اشکبار به رختکن برود. با این حال او همیشه بیشتر و بیشتر می‌خواست. او این تجربه را با تجربه مصرف مواد مخدر مقایسه کرد و مدعی شد که یک دوره کوتاه حضورش روی نیمکت به او انگیزه بیشتری برای مربی شدن داده است.

بعد از اخراج دیوید مویس در هفته‌های پایانی فصل 14-2013، گیگز به عنوان مربی موقت روی نیمکت یونایتد نشست و همین عطش او برای مربیگری را بیشتر کرد.

او دو پیروزی، یک تساوی و یک شکست در این چهار بازی تجربه کرد و وقتی لوئی فن‌خال به عنوان سرمربی دائم یونایتد انتخاب شد، گیگز را به عنوان دستیارش انتخاب کرد. درست مثل فرگوسن، فن‌خال هم به اخلاق رک، راست، بی‌پرده و همچنین قوانین سخت‌گیرانه فوتبالی‌اش مشهور بود. او در گیگز پتانسیل جانشینی دیده بود. مربی هلندی گفت:” او خیلی آماده یادگیری بود و می‌خواست چیزهای بسیاری یاد بگیرد که البته برای یک فوتبالیست بزرگ بازنشسته، کمی عجیب است.

از آنجایی‌که او سال‌ها برای منچستریونایتد بازی کرده بود، خیلی سریع مورد احترام همه قرار گرفت. ضعف صحبت کردن او و ترس از این‌که بیش از حد در معرض دید قرار بگیرد، کار او را در ابتدا سخت کرده بود. او شخصیتی کنجکاو بود و همیشه به دنبال یادگیری و همکاری با او لذت‌بخش.”

گیگز در دو سال پس از آن با فن‌خال همکاری کرد و در بازی‌ها کنار او نشست و در طول تمرینات به او مشورت می‌داد و هرجا که می‌توانست از علم او استفاده می‌کرد. هرچند یونایتد در پایان فصل 2016 قهرمان جام حذفی شد و فن‌خال به بازیکنان جوانی مثل مارکوس راشفورد برای اولین بار بازی داد، در مجموع ارزیابی‌ها در مورد حضور دو فصلی او در الدترافورد منفی بود.

برای گیگز، فرصت بسیار خوبی پیش آمده بود که از مربی بسیار با تجربه و موفق که به عنوان “معلم” او را می‌شناخت، چیزهای زیادی یاد بگیرد. هر چند فن‌خال موضوع را کمی متفاوت می‌دید. سرمربی هلندی که حالا بازنشسته شده گفت:” به نظر من نمی‌آمد که اینطور باشد (معلم گیگز باشم) و هیچ‌گاه چنین رویکردی نسبت به او نداشتم. او می‌توانست برای جانشینی من آماده شود.” فن‌خال و بسیاری دلایل دیگر باعث می‌شد همه انتظار داشته باشند گیگز سرمربی بعدی باشگاه باشد. وقتی فن‌خال دو روز پس از پیروزی در فینال جام حذفی در ومبلی اخراج شد، ژوزه مورینیو به عنوان جانشین او انتخاب شد و گیگز تیم را ترک کرد.

گیگز برای اولین بار در طول دوران حرفه‌ای، به عنوان بازیکن یا مربی، تیمی نداشت. چند ماه بعد در اکتبر 2016، او برای حضور روی نیمکت سوانسی‌سیتی با باشگاه مصاحبه کاری انجام داد ولی در نهایت، 85 روز بعد، آنها باب بردلی را انتخاب کردند. گیگز نه فقط از این‌که دیده نشده بود، بلکه بیشتر از این‌که در رسانه‌ها حضور داشت تا باشگاه، آزرده خاطر بود. او تصمیم گرفت که مدتی از میادین دور باشد؛ همانطور که بالاتر ذکر شده بود ” یک سال بدون فوتبال”، ولی خیلی زود برای همه مشخص شد که او نمی‌تواند بدون فوتبال زندگی کند- و یک فرصت برای بازگشت او وجود داشت که خیلی وقت بود نام او حول آن مطرح می‌شد. سال‌ها بود که ولز، گیگز را به عنوان سرمربی‌اش می‌خواست.

گیگز بین سال‌های 2014 تا 2016، دستیار فن‌خال در منچستریونایتد بود و چیزهای زیادی از این مربی هلندی یاد گرفت.

پس از نتایج درخشان ولز با کریس کولمن در یورو 2016، آنها تلاش‌های‌شان را برای جذب گیگز متوقف کردند ولی پس از ناکامی ولز در صعود به جام جهانی 2018 که به کناره‌گیری کولمن منجر شد، ولز دوباره سراغ گیگز رفت. وقتی کولمن در نوامبر 2017 و پس از ناکامی در صعود به جام جهانی به ساندرلند پیوست، اتحادیه فوتبال ولز با دستیار او یعنی اوسیان رابرتز، کِرِگ بلمی بازیکن سابق تیم ملی ولز و مارک براون نیز مذاکره کرد. هر چند دیگر کاندیداها هم مورد حمایت افراد صاحب قدرت در اتحادیه فوتبال ولز بودند ولی گیگز همچنان نسبت به آنها برتری داشت و در ژانویه 2018، انتصاب او تایید شد.

پس از این‌که گیگز نگاهش به جزئیات تاکتیکی و تعهدش به پرورش بازیکنان جوان را ابراز کرد، تاثیرات فن خال و فرگوسن خیلی زود نمایان شد. در 21 بازی که او تا به امروز روی نیمکت ولز نشسته، 18 بازیکن برای اولین بار در این تیم بازی کرده‌اند. تاثیر اساتید گیگز در سبک بازی تیم او نیز مشخص است و او هم مثل آنها ترسی از تصمیمات دشوار ندارد.

جانشینی کولمن کار دشواری بود زیرا او اولین مربی بود که ولز را به نیمه‌نهایی یک جام بزرگ رسانده بود و بازیکنان هم عاشقش بودند و التماس می‌کردند که کولمن روی نیمکت این تیم بماند. تیم او طوری درخشید که هیچ تیمی در تاریخ ولز نتوانسته بود  و گیگز که از سویی می‌خواست نقاط قوت تیم را حفظ کند، نیاز به تغییر را نیز حس کرد. اشلی ویلیامز، کاپیتان ولز و نیل تیلر، مدافع چپ نقش بی‌بدیلی در یورو 2016 داشتند و همواره مهره‌های بی‌جانشینی در ترکیب ولز بودند- تا این‌که گیگز آمد. هیچ مشکل شخصی درکار نبود. او می‌خواست تیمی برای آینده بسازد و ویلیام و تیلر خیلی زود از صحنه خارج شدند.

ویلیامز، کاپیتان 36 ساله سابق ولز، قبول این تصمیم را “دشوار” دانست ولی گفت:”  مربی قرار است تیمی را انتخاب کند که از نظر او در بازی‌ها پیروز خواهد شد و من آنقدری در فوتبال حضور داشته‌ام که بتوانم به این تصمیم احترام بگذارم.” تیلر 31 ساله نیز مدعی شد که کاملا درک می‌کند که گیگز به دنبال انجام چه کاری است که این کار، بازی دادن به بازیکنان جوان است:” تمام بازیکنانی که در یورو فرصت بازی کردن داشتند، توسط جان توشاک و گری اسپید (مربیان سابق ولز) فرصت بازی کردن پیدا کرده بودند بنابراین او خیلی خوب این کار را انجام داد.”

صعود به رقابت‌های یورو 2020 باعث شد تا گیگز به محبوبیتی که بین هواداران ولز می‌خواست، برسد.

صعود به یورو 2020 در ابتدا کار دشواری بود- به خصوص پس از دو شکست در سه بازی اول- ولی صعود به رقابت‌های قهرمانی اروپا برای سومین بار در تاریخ، دستاوردی بود که گیگز استحقاقش را داشت. سَوِج گفت:” همه بر اساس صعود او را قضاوت می‌کنند و او هم موفق به انجام این کار شده است. وقتی به مجارستان باختیم فقط یک امتیاز داشتیم و کار سخت به نظر می‌رسید. ولی بازیکنان واکنش خوبی داشتند و همه چیز عالی پیش رفت.”

گیگز در کنار زمین شخصیتی خونسرد و مرموز به نظر می‌رسید ولی وقتی با پیروزی خانگی مقابل مجارستان در نووامبر سال گذشته، صعود به یورو قطعی شد، او هم احساساتش را ابراز کرد. هنگامی‌که او از هواداران خوشحال ولز تشکر می‌کرد، چشمانش پر از اشک بود. برخی از این هواداران، منتقد او در دوران بازی بودند و حالا قدردان زحمات او به عنوان مربی.

ولی در آن عصر پرشور و حرارت پاییزی، تمامی کدورت‌ها کنار گذاشته شد و گیگز که همواره زیر تیغ تردید بود، سرانجام مورد قبول هموطنانش قرار گرفت. هیوز گفت:” پرسش‌های زیادی در مورد رایان وجود داشت، به خصوص در مورد تعهدش به هدفی که به او سپرده شده ولی هیچ‌گاه شکی وجود نداشت. او یک ولزی مفتخر است و حالا از شر این نظرات منفی راحت شده است.

می‌شد دید که وقتی تیم صعود کرد، چقدر خوشحال بود. من در آن بازی، در استادیوم بودم و فوق‌العاده بود. می‌شد شور و شعف را در صورت رایان دید. او در بیشتر اوقات انسان درون‌گرایی است. کمی مثل خودم است و احساساتش را زیاد بروز نمی‌دهد ولی وقتی ولز به یورو صعود کرد، می‌شد احساسات را در چهره او دید. فکر می‌کنم این موضوع باعث شد او برای افراد زیادی عزیز شود.”