آیا زمان تغییر فلسفه اتلتیک بیلبائو در استفاده از بازیکنان بومی رسیده است؟

هفت‌یک- اتلتیک بیلبائو در بیشتر تاریخ ۱۲۵ ساله‌اش، به دلیل سیاست سرمایه‌گذاری منحصر به فرد روی بازیکنان شناخته شده است. این فلسفه توسط افراد مرتبط با باشگاه به رسمیت شناخته می‌شود و حکم می‌کند که اتلتیک فقط از بازیکنانی استفاده کند که در ایالت باسک به دنیا آمده یا بزرگ شده‌اند، منطقه‌ای در شمال اسپانیا و آن سوی مرز فرانسه با سه میلیون نفر جمعیت که دارای پیوندهای زبانی، تاریخی و فرهنگی است.

این مسئله به آنها کمک بزرگی کرده است: پس از رئال مادرید و بارسلونا، آنها سومین باشگاه موفق اسپانیا از نظر کسب جام هستند و تنها باشگاه در کنار این دو باشگاه که هرگز به دسته پایین‌تر سقوط نکرده‌اند. آنها سابقه تولید بازیکنان باکیفیتی از جمله کپا آریسابالاگا، آیمریک لاپورت و نیکو ویلیامز، مهاجم فعلی باشگاه، را دارند. با این حال، در اواخر یک مجمع عمومی طولانی در ماه اکتبر، گروهی از سوسیوس‌ (اعضای باشگاه) خواستند که تفسیر “فلسفه” اتلتیک باید گسترش یابد تا به فرزندان و نوه‌های اهالیِ باسکیِ ساکن خارج از کشور اجازه داده شود تا برای باشگاه بازی کنند.

دیوید سالیناس-آرمندریس گفت:”پسران و دختران باسکی می‌توانند در تیم ملی کشور باسک بازی کنند؛ چرا نتوانند برای اتلتیک بازی کنند؟ پسران و دختران مردم باسک خود را باسکی نمی‌دانند؟ ما باید روندی را آغاز کنیم تا بتوانیم یک بار برای همیشه بدانیم که فلسفه اتلتیک چیست.”

بیلبائو بعد از رئال و بارسا، پرافتخارترین باشگاه اسپانیا محسوب می‌شود.

فلسفه اتلتیک بیلبائو یک موضوع حساس با سنتی طولانی است. این به قلب هویت و تعلق خاطر باسکی‌ها مربوط می‌شود. سایت اتلتیک با چندین هوادار مادام‌العمر، بازیکنان سابق از جمله اسطوره‌هایی همچون آندونی سوبی‌سارتا و آندونی گوی‌کوچه‌آ، یکی از اعضای سابق هیئت مدیره و یک روزنامه‌نگار حوزه‌ی باشگاه برای نوشتن این مقاله صحبت کرده است. هیچ یک از آنها نمی‌خواستند این سیاست را به طور کامل کنار بگذارند و بسیاری از آنها می‌خواستند به همان شکلی که هست باقی بماند، اما برخی دیگر مشتاق بودند که تغییراتی ایجاد شود تا انعکاس جامعه‌ای مدرن باشد.

این همان جایی است که سیاست ایستاده است، از کجا آمده – و به کجا می‌رود.

***

اتلتیک بیلبائو (که نام رسمی آن اتلتیک کلاب است) همیشه فقط از بازیکنان باسکی استفاده نکرده است. در سال ۱۸۹۸ پس از اینکه کارگران بریتانیایی و جوانان باسکی که در آنجا تحصیل کرده بودند، فوتبال را به بیلبائو آوردند، باشگاه تأسیس شد و بسیاری از خارجی‌ها در روزهای نخست تأسیس برای این باشگاه بازی می‌کردند.

در سال ۱۹۱۱، اتلتیک پس از به خدمت گرفتن بازیکنان خارجیِ فاقد شرایط لازم، از یک عنوان قهرمانی در کوپادل‌ری محروم شد (آنها بعداً توسط فدراسیون فوتبال اسپانیا به عنوان قهرمان معرفی شدند). افسانه‌ها می‌گویند که این تلنگری بود تا باشگاه از آن زمان تصمیم بگیرد فقط از کسانی که در باسک متولد شده‌اند، استفاده کند.

اما مورخان، جان ریواس و یوسو توروستا استدلال کرده‌اند که این سیاست نتیجه شرایط بوده است. تعداد خارجی‌ها در فوتبال اسپانیا در دهه ۱۹۱۰ به دلیل قوانین سختگیرانه فدراسیون و بازیکنان بریتانیایی که در جنگ جهانی اول ثبت نام کردند، کاهش یافت. در همین حال، منطقه بیسکای، که بیلبائو پایتخت آن است، تبدیل به یک کانون برای فوتبال شد و خریدهای خارجی را غیرضروری کرد. اندرو ویچ، مهاجم متولد سامرست، آخرین بازیکن خارجی و غیر باسکی اتلتیک شد که در آوریل ۱۹۱۱ در یک بازی دوستانه مقابل تیم لندنی سیویل سرویس اف‌سی بازی کرد.

‌بنابر توضیحات وب‌سایت [باشگاه] اتلتیک، این فلسفه برای بازیکنانی که در باسک متولد شده یا بزرگ شده‌اند، گسترش می‌یابد که مناطق بیسکای، گیپوسکوآ، آلاوا و ناواره در اسپانیا و لابورد، سوله و ناواره سفلی در فرانسه شامل می‌شود. این در اساسنامه اجتماعی باشگاه نوشته نشده است، اگرچه در این قوانین آمده است که “اتلتیک کلاب در توسعه خود با احترام به فلسفه ورزشی سنتی‌اش هدایت می‌شود”.

این فلسفه در طول سال‌ها قابل تفسیر بوده است. ابتدا با بازیکنان متولد یا بزرگ شده در بیسکای شروع شد، قبل از اینکه اتلتیک برای جذب بازیکنان باسکی از باشگاه‌های خارج از منطقه در دهه ۱۹۷۰ اقدام کرد، سیاستی که به “Operacion Retorno” معروف است. در پایان آن دهه، آنها شروع به جذب بازیکنانی کردند که در خارج از منطقه باسک متولد شده بودند اما در آنجا بزرگ شده بودند- از جمله سرمربی فعلی ارنستو والورده، که در استان غربی اسپانیا، کاسرس، دراکسترِمادورا متولد شد و در سال ۱۹۹۰ به عنوان بازیکن به اتلتیک پیوست.

به نظر می‌رسد که ورود سایر بازیکنان باعث شده دستورالعمل‌ها را کمی بیشتر گسترش بدهند. لوئیس د لا فوئنته، سرمربی کنونی اسپانیا، در استان شمالی لاریوخا که هم‌مرز با باسک است به دنیا آمد و در سن ۱۵ سالگی به آکادمی اتلتیک پیوست و ۲۳۳ بازی برای تیم اصلی انجام داد. لاپورت نیز خارج از باسک، در جنوب غربی فرانسه متولد شد، اما پذیرفت که در سال ۲۰۰۹ در ۱۵ سالگی به تیم جوانان بیلبائو بپیوندد و از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ در تیم بزرگسالان بازی کرد. در سال ۲۰۱۹، زمانی که تیم زنان اتلتیک با بیبیانه شولز، مدافع میانی آلمانی‌الاصل با پیشینه باسکی – که پدربزرگش برای آنها بازی می‌کرد – قرارداد امضا کرد، اختلاف نظر به وجود آمد.

خوان الژالده، با سابقه دو دوره عضویت در هیئت مدیره اتلتیک بین سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۱ به اتلتیک می‌گوید:”از ابتدا تاکنون، (فلسفه) همیشه تفسیر شده. این هرگز در ابتدا نوشته نشده چون هیچ‌کس نمی‌خواست. تمام هیئت‌های مدیره در طول تاریخ این فلسفه را تفسیر کرده‌اند.”

اتلتیک در این فصلِ لالیگا برای حضور در رقابت‌های اروپایی می‌جنگد اما سال ۲۰۲۴، چهلمین سالی خواهد بود که آنها آخرین عنوان قهرمانی‌شان را کسب کرده‌اند. آنها در فصل 84-1983 قهرمان لیگ و جام حذفی شدند. اتلتیک در هشت سال گذشته دو سوپرکاپ اسپانیا (معادل کامیونیتی شیلد در انگلیس) را به دست آورده‌، اما در فینال‌های پیاپی کوپادل‌ری مقابل رقیب باسکی رئال سوسیداد و تیم کاتالانی بارسلونا در سال ۲۰۲۱ شکست خورده‌اند که پس از همه‌گیری کرونا، رقابت‌های هر دو فصل در دو هفته متوالی برگزار شد.

ظهور باشگاه‌های همسایه رئال سوسیداد و اوساسونا نیز کمکی نکرده است. رئال سوسیداد که در شهر سن‌سباستین مستقر است، سیاست منحصر به فرد باسکی خود را عمدتاً به دلیل محدودیت‌های مالی، نزدیک به ۳۰ سال اجراء می‌کرد تا اینکه در سال ۱۹۸۹ جان آلدریچ، مهاجم ملی‌پوش ایرلندی لیورپول را به خدمت گرفت و دلیل آن جدایی چندین بازیکن کلیدی بود. هر چند آنها تا زمانی که سرخیو بوریس از رئال اوویه‌دو را در سال ۲۰۰۲ به خدمت گرفتند، دوباره با یک اسپانیایی خارج از باسک قرارداد نبستند.

سوبی‌سارتا، دروازه‌بان سابق اتلتیک بیلبائو که به آنها در کسب آخرین عناوین لالیگا در سال ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ کمک کرد و بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ مدیر ورزشی آنها بود، می‌گوید:”از زمانی که من اتلتیک را می‌شناسم، بحث در مورد فلسفه همیشه وجود داشته. همیشه چیزی وجود دارد که می‌گوید:”نمی‌دانم چند سال است که این کار را انجام می‌دهیم، تا به حال این کار برای ما کارکرد داشته، شاید یک روز نیاز به تغییر داشته باشیم.” وقتی عناوین لیگ را به دست آوردیم، ۲۵ سال بود که قهرمان نشده بودیم، بنابراین کسانی بودند که فکر می‌کردند لحظه تغییر فرا رسیده. تمایلی وجود دارد که این تغییر بصورت چرخه‌ای و هرچند وقت یکبار اتفاق بیفتد.”

هواداران اتلتیک بیلبائو به شدت به این سیاست افتخار می‌کنند و بسیاری ترجیح می‌دهند به جای از دست دادن آن، سقوط کنند. به عنوان یکی از چهار باشگاه اسپانیایی که هنوز تحت مالکیت هواداران هستند- مانند بارسلونا، رئال مادرید و اوساسونا- کسانی که برای کاندیداتوری نامزد می‌شوند، می‌دانند که در صورت پیشنهاد تغییر فلسفه باشگاه، شانسی برای برنده شدن نخواهند داشت. رئیس سابق باشگاه، خوزه ژولیان لرتخوندی در سال ۲۰۱۸ گفت:”راه‌های بهتری برای خودکشی وجود دارد.”

گوی‌کوچه‌آ، مدافع میانی سابق تیم که بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۷، ۳۶۹ بازی برای اتلتیک بیلبائو انجام داد، می‌گوید:”هیچ‌کس به فلسفه دست نمی‌زند. فلسفه اتلتیک برای سال‌های بسیار، بسیار، بسیار دوام خواهد داشت- بیایید بگوییم برای همیشه. چون اگر اینطور نبود، ما متفاوت نبودیم. و امروز، اتلتیک یک تیم متفاوت است.”

بسیاری از هواداران، به این فلسفه در شکل کنونی آن علاقه دارند. آلوارو د لا فوئنته، رئیس گروه هواداری مستقر در لندن، باشگاه مستر پِنتلَند، می‌گوید:”من ترجیح می‌دهم هوادار تیمی «همیشه» با فلسفه باشم تا یک [تیم] ِ قهرمان بدون فلسفه.”

بلن آلونسو دومینگس، یکی از هواداران اتلتیک از گالیسیا، در شمال غربی اسپانیا، می‌افزاید:”اگر بچه‌دار شوم، سعی می‌کنم آنها در باسک متولد شوند تا وارد (فلسفه) [باشگاه] شوند.”

اما برخی از هواداران فکر می‌کنند زمان آن رسیده که در مورد آن تجدید نظر کنند.

برادران ویلیامز که پدر و مادری غنایی دارند، به دلیل به دنیا آمدن در ایالت باسک، فرصت بازی برای بیلبائو را پیدا کردند.

***

گروهی که در مجمع عمومی اکتبر، ایده اجازه دادن به فرزندان و نوه‌های باسکی ساکنِ خارج از کشور را برای بازی در اتلتیک مطرح کردند، قصد دارد در ژانویه یک کنفرانس مطبوعاتی درباره این موضوع برگزار کند و می‌گوید که حدود ۲۵۰ ایمیل در حمایت از این طرح از هواداران دریافت کرده است.

در صورتی که این اعضای اتلتیک از حمایت یک سوم اعضای دارای رأی یا ۱۰ درصد از کل اعضا برخوردار شوند، می‌توانند در مجمع باشگاه یک موضوع دستوری را مطرح کنند یا یک جلسه فوق‌العاده تشکیل بدهند.

سالیناس-آرمنداریس که از برنامه‌های این گروه برای رفراندوم حمایت می‌‌کند، می‌خواهد به هواداران چهار گزینه داده شود: خلاص شدن از شر فلسفه به طور کلی، اعمال تعریف ارائه شده توسط وب‌سایت باشگاه، شامل فرزندان اهالی باسک که در جای دیگر متولد شده‌اند یا تبدیل مرکز پرورش جوانان موفق باشگاه به یک “آکادمی جهانی” که بازیکنان جوانی از سراسر جهان را جذب کند.

این مرد ۶۱ ساله طرفدار گزینه سوم است، اما از اتلتیک می‌خواهد که در تعریف وب‌سایت از فلسفه باشگاه، منظور از «پرورش» را روشن کند. یکی دیگر از سه عضوی که این موضوع را در مجمع عمومی مطرح کردند، ادعا کرد که ۵۱ نمونه از “تقلب” سیاست آنها توسط اتلتیک را شناسایی کرده است.

سالیناس-آرمنداریس می‌گوید:”فلسفه زیر سوال نمی‌رود – ما با آن موافقیم. اما تعاریف صریح نیستند. اکنون زمان روشن کردن آن است.”

کسانی که طرفدار تغییر هستند به نرخ پایین زاد و ولد ایالت باسک در مقایسه با بقیه اروپا اشاره می‌کنند. طبق آمار مرکز Eustat، ایالت باسک در اسپانیا در سال ۲۰۲۲ دارای نرخ زاد و ولد ۶.۲ (تولد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) بود که پایین‌ترین نرخ از سال ۱۹۷۵ و کمتر از نرخ ۶.۹ اسپانیا و ۸.۷ اتحادیه اروپاست. اما به گفته یک روزنامه‌نگار، جان آگیریانو، موضوع گسترش فلسفه در برخی محافل تابو است. آگیریانو، که بیش از ۲۵ سال است برای روزنامه محلی ال‌کوررئو، اخبار مربوط به اتلتیک را پوشش می‌دهد، می‌گوید:”ده سال پیش، قبل از انتخابات ریاست اتلتیک، نظرسنجی‌ای انجام دادیم که در آن سؤالات مختلفی از اعضاء پرسیدیم. یکی از سؤالات امکان باز کردن آکادمی برای بچه‌های جاهای دیگر بود. شصت و شش درصد رأی مثبت دادند، اما هیچ‌کس به آن توجه نکرد زیرا ترس وجود دارد. مردم از جدی گرفتن این ایده می‌ترسند.”

دیگران مدت‌هاست که فلسفه را با موضع رسمی باشگاه متفاوت می‌بینند. آیتور لاراسابال مدافع چپ سابق اتلتیک است که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۴، ۴۴۵ بازی برای آنها انجام داد و از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ به عنوان رئیس آکادمی کار کرد. او می‌گوید که یک بار پیشنهاد به خدمت گرفتن مهاجم ونزوئلا، فرناندو آریستگیتا، که از طریق پدربزرگ و مادربزرگش ریشه‌های باسکی دارد، ارائه داد، اما مدیران به او گفتند که این با فلسفه باشگاه سازگاری ندارد.

لاراسابال می‌گوید:”ما باید در مورد همه تفاوت‌ها شفاف باشیم. برای من، او (آریستگیتا) می‌تواند کاملاً در فلسفه گنجانده شود. بازیکنی با پدر و مادر باسکی، در هر کجا که زندگی می‌کند، می‌تواند برای اتلتیک بازی کند. با این ریشه‌ها، آنها برای تمام زندگی خود باسکی خواهند بود.”

خاویر ایتوریاگا که از ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ برای اتلتیک بازی کرد، به دلیل کار پدرش در مکزیکوسیتی به دنیا آمد و بزرگ شد، قبل از اینکه در ۱۵ سالگی به باسک، زادگاه خانواده‌اش برگردد. او دوست دارد ببیند که باشگاه اتلتیک در کشورهایی با جوامع بزرگ باسکی، آکادمی راه‌اندازی می‌کند. مانند مکزیک، جایی که آنها می‌توانند ارزش‌های باشگاه را به جوانان منتقل کنند.

ایتوریاگا می‌گوید:”من دوست دارم به ارزش‌های عاشقانه‌ای که ما باسکی‌ها داریم و به سرتاسر جهان صادر می‌کنیم فکر کنم- این چیزی است که من در مورد فلسفه [باشگاه] دوست دارم. این به این معنا نیست که باید کسی با عصای جادویی وجود داشته باشد که بگوید:”این شخص باسکی است، این شخص نیست.” مسئله پیچیده‌تر از این صحبت‌هاست.”

پاسخ رسمی اتلتیک بیلبائو به کسانی که این موضوع را در مجمع عمومی مطرح کردند، واضح بود. رئیس باشگاه، یان اوریارته، پس از آن در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که هیچ یک از سه نامزدی که سال گذشته برای این سمت نامزد شده بودند برای تغییر فلسفه تبلیغاتی انجام نداده‌اند و طرفدارانی که می‌خواهند مناظره کنند می‌توانند از طریق مکانیسم‌های مناسب این کار را انجام دهند. منابع از داخل باشگاه فکر نمی‌کنند که تمایل به تغییر در بین هواداران اتلتیک گسترده باشد.

این دیدگاهی بود که توسط برخی از هواداران به اشتراک گذاشته شد که سایت اتلتیک با آنها صحبت کرد، اگرچه اذعان کردند که این موضوع پای ثابت بحث‌هاست. آلوارو د لا فوئنته فکر می‌کند که مکتوب کردن این فلسفه می‌تواند در دراز مدت به تیم آسیب برساند.

او می‌گوید:”اگر شرایط تغییر کند و بچه‌های زیادی داشته باشید که از جاهای دیگر می‌آیند، اما آموزش داده می‌شوند و در حالی که باسکی نیستند، شروع به بازی در لِساما می‌کنند، ممکن است آنها را نپذیریم. در آن زمان است که برای خودتان دردسر درست می‌کنید زیرا هرگز نمی‌دانید جامعه چگونه قرار است تکامل یابد.”

بیلبائو با بازسازی سن‌مامس، اکنون یکی از بهترین ورزشگاه‌های اروپا را در اختیار دارد.

بعید است که اتلتیک بیلبائو به این زودی‌ها دوباره قهرمان لالیگا شود- فقط والنسیا و اتلتیکو مادرید توانسته‌اند در قرن بیست و یکم سلطه‌ی بارسلونا و رئال مادرید را درهم بشکنند. استادیوم بازسازی‌شده سن‌مامس یکی از بهترین ورزشگاه‌های اسپانیا است و اتلتیک بیلبائو به تازگی قرارداد نیکو ویلیامز را تا سال ۲۰۲۷ تمدید کرده است. در ماه نوامبر، گزارشی که توسط رصدخانه فوتبال CIES منتشر شد، نشان داد که هیچ تیم دیگری در پنج لیگ معتبر اروپا، بیش از اتلتیک بیلبائو دقایق بیشتری را به بازیکنان محلی‌اش در این فصل بازی نداده است.

سوبی‌سارتا می‌گوید:”فلسفه چیزهای بیشتری به شما می‌دهد. وقتی در بازاری متفاوت هستید که همه همین کار را می‌کنند، پیراهن شما مطمئناً ارزش مادی بیشتری دارد، پخش شما ارزش مادی بیشتری دارد، طرفداران شما بیشتر روی آن کالا سرمایه‌گذاری می‌کنند زیرا شما منحصر به فرد هستید.”

با این حال، برخی از هواداران فکر می‌کنند که فلسفه اتلتیک در شکل کنونی آن محدود کننده است. سوال این است که چند نفر حاضر به بحث در مورد چیزی هستند که بخش مهمی از هویت باشگاه است.

گایزکا آچا، یکی از هواداران مکزیکی‌الاصل و موسس باشگاه مستر پنتلند می‌گوید:”می‌توان فکر کرد که اگر کاری را جدی انجام ندهیم و فقط اجازه دهیم زمان بگذرد، شاید موارد بیشتری مانند برادران ویلیامز (اینیاکی و نیکو، دو تن از بهترین بازیکنان اتلتیک بیلبائو که در شمال اسپانیا از والدین غنایی به دنیا آمدند) وجود داشته باشد. مهاجرت بسیار زیادی وجود دارد، افرادی که از آفریقا و آمریکای جنوبی و جاهای دیگر می‌آیند، اما چه شانسی وجود دارد که بخواهید بازیکنان خوبی مانند برادران ویلیامز را طی ۵ یا ۱۰ سال آینده داشته باشید؟ من روی [موفقیت] این استراتژی شرط‌ نمی‌بندم.”