راهنمای فتح جام یا هفت قانون ژوزه مورینیو برای پیروزی در فینال‌ها

هفت‌یک- گل نیکولو زانیولو در دقیقه 32 باعث شد رم از حریفش پیش بیفتد و یک ساعت دفاع جانانه توسط کریس اسمالینگ و روی پاتریسیو این نتیجه را حفظ کرد.

رم فوتبال جذابی در فینال اولین دوره رقابت‌های لیگ کنفرانس اروپا ارائه نکرد. اما آنها فوتبالی برنده را به نمایش گذاشتند.

شاگردان ژوزه مورینیو از دقیقه 80 با کشاندن توپ به گوشه زمین و نزدیک پرچم کرنر سعی در اتلاف وقت داشتند و خطا روی تامی آبراهام در دقایق پایانی باعث شد که این مهاجم لحظاتی از درد به خودش بپیچد، در حالی که رو به نیمکت چشمک می‌زد و از این که مانع از شکل‌گیری حملات فاینورد شده بود، خوشحال بود.

رم در نهایت فاتح رقابت‌های سطح سه اروپا شد چون حضور در فینال یک رقابت حذفی را بهتر از حریفانش درک کرده بود. اوون هارگریوز در بی‌تی اسپورت گفت:” فوتبال درباره برنده شدن است و مورینیو برنده می‌شود.”

پیروزی برابر فاینورد به این معناست که مورینیو اولین مربی‌ای است که موفق به کسب عنوان قهرمانی هر سه رقابت مهم اروپایی شده است. از آن مهم‌تر، این مربی پرتغالی در هر پنج فینال اروپایی که به میدان رفته، برنده شده است. و پس از اولین قهرمانی مهم و ارزشمند پورتو در فینال جام یوفای 2003 برابر سلتیک که با پیروزی 2-3 این تیم به پایان رسید، تیم‌های مورینیو هرگز در فینال‌های اروپایی گلی دریافت نکرده‌‎اند.

مورینیو با رم برای پنجمین بار قهرمانی در یک رقابت اروپایی را جشن گرفت.

این فهرست فینال‌های اروپایی او است:

03-2002، جام یوفا: پورتو 3-2 سلتیک

04-2003، لیگ قهرمانان: پورتو 3-0 موناکو

10-2009، لیگ قهرمانان: اینتر میلان 2-0 بایرن مونیخ

17-2016، لیگ اروپا: منچستریونایتد 2-0 آژاکس

22-2021، لیگ کنفرانس اروپا: رم 1-0 فاینورد

“او هنوز هم این توانایی را دارد” پرتکرارترین جمله در بین هواداران مورینیو پس از این پیروزی بود. اما این توانایی چیست و چرا در فینال‌ها بسیار تاثیرگذار است؟

***

لیگ کنفرانس اروپا بیست و ششمین جام دوران مربیگری مورینیو است و آمار او در فینال‌ها به این ترتیب است: 30 بازی، 16 پیروزی، 10 شکست. گل‌های زده؟ 47. گل‌های خورده؟ 36.

این آمار بدی نیست، خصوصا اگر این نکته را در ذهن داشته باشید که اوپتا فینال‌هایی که به ضربات پنالتی کشیده می‌شود را به عنوان مساوی به حساب می‌آورد. مورینیو پس از یکی از این چهار تساوی در ضربات پنالتی به پیروزی رسید که در سوپرکاپ ایتالیای 2008 بین اینتر و رم، تیم فعلی، او بود.

محتمل‌ترین دلیل مهارت مورینیو در فینال‌ها به چیزی برمی‌گردد که دیه‌گو تورس در کتاب زندگینامه این مربی به نام آقای خاص: روی تاریک ژوزه مورینیو، آن را “اصول پیروزی” توصیف کرد.

به گفته تورس، مورینیو با برنامه‌ای هفت بخشی به دیدارهای بزرگ قدم می‌گذارد:

1- تیمی برنده بازی است که اشتباهات کمتری مرتکب شود.

2- فوتبال به خواسته تیمی پیش می‌رود که باعث شود حریف بیشتر اشتباه کند.

3- خارج از خانه، به جای تلاش برای غلبه بر حریف، بهتر است که آنها را وادار به انجام اشتباه کنید.

4- احتمال اشتباه کردن کسی که صاحب توپ است، بیشتر است.

5- در اختیار نداشتن مالکیت توپ احتمال اشتباه کردن را کاهش می‌دهد.

6- هرکس صاحب توپ است، می‌ترسد.

7- هر کس صاحب توپ نباشد، قوی‌تر است.

در هنگام رقابت در لیگ در طول فصل، این هفت نکته مورینیو بازده چندان موفقیت‌آمیزی ندارد.

اگر به پنج لیگ معتبر اروپایی (انگلیس، اسپانیا، ایتالیا، آلمان و فرانسه) نگاه کنید، تیم‌های قدرتمند بسیاری هستند که ممکن است این روش مورینیو هر بار روی آنها جواب ندهد. تعداد دیدارهای بزرگ در لیگ برتر بسیار بیشتر از این بود که منچستریونایتد یا تاتنهام تحت هدایت مورینیو بتوانند با موفقیت از این سبک استفاده کنند.

با تمام جشن‌های چهارشنبه شب، رم فصل 22-2021 را با انگیزه کسب سهمیه لیگ قهرمانان شروع کرد و در نهایت کارش را در جایگاه ششم به پایان رساند که یک رده بالاتر از فصل قبل بود. کسب عنوان قهرمانی لیگ یا حتی رقابت در بالاترین سطح به مدت 9 ماه با تکیه بر انتظار برای استفاده از اشتباهات قدرتمندترین رقبا کار دشواری است.

مورینیو در اولین فصل حضور رم به این تیم کمک کرد تا اولین قهرمانی اروپایی‌اش را به دست بیاورد.

با این حال، روش‌های مورینیو در تک بازی‌ها همیشه تا حد زیادی او را به هدفش می‌رسانند.

همانطور که جو کول، بازیکن سابق او در چلسی، بین دو نیمه بازی چهارشنبه اشاره کرد، فرمت فینال تک حذفی سبک بسیاری از مربیان (و در واقع بازیکنان) در بازی را تغییر می‌دهد. فاینورد با انگیزه قهرمانی قدم به فینال لیگ کنفرانس اروپا گذاشت. رم در حالی به تیرانا، پایتخت آلبانی، رفت که می‌دانست اول باید تمام قدرتش را به کار بگیرد تا از هر اتفاقی که منجر به شکست شود، جلوگیری کند.

توضیح ساده سبک مورینیو در فینال‌ها به واسطه آمارهای مالکیت توپ انجام می‌شود.

در فینال جام یوفای 2003، مالکیت توپ پورتو 56 درصد بود و دو گل دریافت کرد. در فینال لیگ قهرمانان سال بعد برابر موناکو، مالکیت توپ این تیم 45 درصد بود. تیم اینتر ِ مورینیو در سال 2010 تنها 32 درصد مالکیت توپ برابر بایرن مونیخ داشت. شبیه همین اتفاق در قهرمانی‌های او با منچستریونایتد و رم نیز رخ داد؛ تیم‌های او در هر دو بازی تنها 33 درصد مالکیت توپ داشتند.

یکی از دلایل قهرمانی روز چهارشنبه رم به این خاطر بود که آنها مشکلی با مالکیت توپ فاینورد در مناطق کم‌خطرتر زمین و سپس دفاع قدرتمند در زمان ورود این تیم هلندی به یک سوم دفاعی نداشتند. سبک بازی رم بی‌شباهت با سبک بازی منچستریونایتد در فینال لیگ اروپای 2017 نبود.

مورینیو در هر دو دیدار با رقبایی از هلند روبرو شد. تیم مورینیو در هر دو بازی برتری فیزیکی داشت. اسمالینگ در هر دو بازی با رضایت نقش مهمی در دفاع بازی کرد، در حالی که بیشتر حملات از مقابل او بود و وقتی تیم حریف مضطرب شده بود، توانست به راحتی با سانترهایی که ارسال می‌شد، مقابله کند.

این سبکی از بازی است که اغلب در تیم‌های ملی مدرن دیده می‌شود. تیم فرانسه تحت هدایت دیدیه دشان با وجود  بازیکنان با استعداد فراوانش فوتبال چندان سرگرم کننده‌ای ارائه نکرد اما قهرمان جام جهانی 2018 شد. تیم پرتغال ِ فرناندو سانتوس با استفاده از روشی مشابه تیم دشان را در فینال جام ملت‌های اروپای 2016 شکست داد. پیش از این که انگلیس به فینال یورو 2020 برسد، گرت ساوت‌گیت تحقیقی درباره نحوه قهرمانی تیم‌های ملی در تورنمنت‌ها انجام داد و بازی تیم ملی انگلیس را بر اساس تیم‌های دشان و سانتوس طراحی کرد.

اگر به موضوع بازی در سطح باشگاهی برگردیم، افزایش ناچیزی در تعداد فینال‌هایی که به وقت اضافه و ضربات پنالتی کشیده می‌شوند، وجود دارد چون مربیان تمایل دارند عامل بی احتیاطی را در بازی تیم‌شان کاهش دهند تا کنترل بیشتری داشته باشند.

شرایط فینال‌ها با “فوتبال عادی” متفاوت است. آنها تلاقی عجیبی از اتفاقاتی که در زمین رخ می‌دهد، چیزی که در ذهن بازیکنان و مربیان است و خستگی فیزیکی زیاد هستند. مورینیو در فینال‌ها تاثیرگذار است چون ترجیح می‌دهد که به ساده‌ترین شکل ممکن با هر سه روایت مواجه شود.

مورینیو؛ شیطانی که از بهشت رانده شد

هفت یک– در آغاز ماه می سال 2015، چلسی با پیروزی 0-1 مقابل کریستال پالاس قهرمان لیگ برتر شد. چلسی در آن  دیدار بازی فوق‌العاده یا عملکردی دیدنی ارائه نداد. بعد از چند ماه تلاش، چلسی خسته به نظر می‌رسید. آنها به هر ترتیب ممکن با بدن‌هایی خسته از خط پایان گذشته بودند و خوشنود […]

شما او را دیدید که پس از گل زانیولو به بازیکنان رم می‌گفت آرام باشند اما پس از سوت پایان بازی و کسب پیروزی شروع به گریه کرد. او می‌دانست که در کدام لحظه در طول یک فینال باید روی مهارت تکنیکی تمرکز کند و چه زمانی می‌تواند احساساتش را بروز دهد.

مصاحبه پس از بازی او نیز استعداد همیشگی‌اش در القای روحیه قربانی به تیمش را نشان داد و این مربی پرتغالی در عین حال ضربه‌ای پنهانی نیز به یکی از کارفرمایان سابقش زد.

مورینیو گفت:” بهترین نکته درباره زندگی حرفه‌ای من این است که جدای از قهرمانی لیگ اروپا با منچستریونایتد، کسب این عنوان با پورتو، اینتر و رم بسیار بسیار بسیار خاص بوده است. وقتی همه انتظار دارند و شما هم سرمایه‌گذاری بسیاری برای قهرمانی کردید، کسب این عنوان یک معنا دارد اما وقتی احساس جاودانگی داشته باشید، چنین افتخاری معنای دیگری می‌گیرد. این حقیقتا حس خاصی دارد.

این جام در تاریخ باشگاه رم و البته من باقی می‌ماند. به من گفته شد که تنها من، سر الکس فرگوسن و جیووانی تراپاتونی در سه دهه مختلف قهرمان شده‌ایم. این باعث می‌شود کمی احساس پیری کنم اما نکته جذابی برای زندگی حرفه‌ای من است.”

زندگی حرفه‌ای مورینیو در سال 2022 کاملا با آنچه در سال 2012 بود متفاوت است- اما استعداد پیروزی در فینال‌ها همچنان به قوت خود باقی است.