آیا انگلیس و فرانسه در یورو 2024 عملکرد خوبی نداشتند؟
هفتیک- مکالمهی زیر با وجود اینکه کاملا خیالی و ساختگی است اما خلاصهی مختصر و مفیدی از تمام بحثهای پیرامون عملکرد انگلیس در یورو 2024 است.
شخص اول: بسیار خب، قبول! انگلیس به دور بعد صعود کرد. اما گرت ساوتگیت قسر در رفت. عملکرد تیم فاجعه بوده است.
شخص دوم: بله؛ اما کیفیت عملکرد مهم نیست، هست؟ کسی بابت خوب بازی کردن به شما امتیاز نمیدهد.
این دو زاویه دید اگرچه کاملا متضاد یکدیگرند، اما در حقیقت هردو منطقی هستند و تناقضی با هم ندارند. هواداران فوتبال وقتی صحبت از “عملکرد” میکنند، در واقع دربارهی دو چیز جدا از هم صحبت میکنند. شخص دوم از واژهی عملکرد در معنای تحتاللفظی آن استفاده میکند و به سرگرمکنندگی فوتبال اشاره دارد. اینجا “عملکرد” معطوف به جذابیت فوتبال، ذهنیت تهاجمی، تماشایی بودن و زیبا بودن آن است. او در حین استفاده از این واژه به برزیل 1970 یا فرانسه 1984 میاندیشد. و عدهی کمی هستند که مخالف عملکرد بد انگلیس از این حیث باشند.
اما شخص اول از واژهی عملکرد لزوما در این معنا استفاده نمیکند. اشاره به عملکرد ضعیف از جانب او میتواند به این معنی باشد که انگلیس فوتبالی که موجب پیروزی در بازیها شود را ارائه نکرده است. در ورزشی که گلهای کمی در آن بهثمر میرسد و نتایج در بسیاری از مواقع بیانگر اوضاع حاکم بر بازیها نیستند، شایستگی یا عدم شایستگی یک تیم بر پیروزی بدل به یک بحث همواره رایج خواهد شد.
شکل مدرن این بحث قدیمی در شاخص امید گل (xG) تبلور یافته است. تلاشی برای ارزیابی شرایط کیفی حاکم بر یک بازی در قالب کمیتهای عددی. در نهایت همان کاری که ما همیشه انجام میدادیم، یعنی صحبت دربارهی اینکه کدام تیم فرصتهای گلزنی بهتری ایجاد کرد.
اما حتی این شاخص عددی نیز گاهی میتواند گمراهکننده باشد. برای مثال سبک بازی اسپانیا در یورو 2008 باعث میشد که موقعیتهای گلزنی فراوانی روی هر دو دروازه ایجاد شود. آنها یک فوتبال باز و روان و شناور را به نمایش میگذاشتند و با شایستگی تمام و بهعنوان بهترین تیم تورنمنت، برندهی جام نیز شدند.
در عین حال تیمهایی نیز بودند که گرچه بابت نمایشهای خوبشان مورد تحسین واقع شدند، اما در نهایت عملکردی که موجب پیروزی و کسب نتیجه شود را ارائه ندادند. بلژیک در جام جهانی 2018 یکطرف دوتا از جذابترین بازیهای مرحلهی حذفی بود، پیروزی 2-3 مقابل ژاپن و پیروزی 1-2 مقابل برزیل. اما جذابیت این بازیها بهکنار، آیا تیمی با چنان سبکی میتواند برندهی یک تورنمنت شود؟ معمولا نه. که همینطور نیز شد.
بلژیک در آن جام به فرانسه باخت، تیمی که نمونهی معکوس آنها بود. برای تیم دیدیه دشان در آغاز تورنمنت شانس زیادی قائل نبودند. اما فرانسه بهندرت -پیروزی 3-4 آنها مقابل آرژانتین یک استثنا بود- به حریفان خود شانس گلزنی میداد. پس باید گفت که از این حیث عملکرد خوبی ارائه دادند.
آنچه انگلیس و فرانسه در یورو 2024 پشت سر گذاشتهاند مجددا باعث بروز سوءتفاهمات حول واژهی مناقشهبرانگیز “عملکرد” شده است. فرانسه در تورنمنتهای قبلی موفق عمل کرد چرا که آنها خونسرد و کارآمد بازی کردند و توانستند بازیها را بهطرزی عالی مدیریت کنند. گرچه هنوز میتوان دربارهی کمرنگ بودن خصایص تهاجمی آنها حرف زد، اما شما ناگزیرید بابت عملکرد درخشان آنها در کنترل بازیها، دفاع کردن هوشیارانهشان و استفادهی اثربخش از موقعیتهایشان تحسینشان کنید.
با این حال باید گفت که فرانسه در این تورنمنت آن اقتدار سابق را به نمایش نگذاشته است. آنها به علت عدم پیروزی مقابل هلند و لهستان نتوانستند صدرنشین گروه خود شوند و مقابل پرتغال نیز خوششانس بودند و درحالیکه حریف موقعیتهای بهتری در 120 دقیقه بازی داشت، سرانجام با پیروزی در ضربات پنالتی راهی نیمهنهایی شدند.
شرایط انگلیس نیز کمابیش مشابه فرانسه بوده است. سهشیرها در دو تورنمنت قبلی کاملا در به حداقل رساندن موقعیتهای گلزنی حریف موفق عمل کرده بودند. در عین حال خودشان نیز هرگز فرصتهای گلزنی زیادی ایجاد نکردند و سبک تماشاگرپسندی را نیز ارائه ندادند. اما و بههرحال فرمول ساوتگیت اثربخش واقع شده است.
انگلیس این تورنمنت را نیز به همین شکل آغاز کرد. حالا دو بازی متوالی است که آنها از حیث امید گل دست پایین را نسبت به حریف داشتهاند؛ آنهم دو حریفی که روی کاغذ تیمهای ضعیفتری نسبت به انگلیس بهشمار میروند، یعنی اسلواکی و سوئیس (توضیح مترجم: این مطلب پیش از دیدار انگلیس و فرانسه در مرحله نیمه نهایی نوشته شده است).
آنها مقابل اسلواکی تنها با گل ثانیههای پایانی جود بلینگام بود که توانستند بازی را به وقت اضافه بکشانند و در برابر سوئیس نیز بهلطف ضربهی بوکایو ساکا از شکست گریختند. بنابراین انتقاد از ساوتگیت بابت عملکرد ضعیف تیم منطقی جلوه خواهد کرد. و منظور ما از “عملکرد” در اینجا نهفقط ارائهی فوتبال جذاب، بلکه همچنین ارائهی فوتبالی است که کسب نتیجه را برای تیم در پی خواهد داشت.
از این نظر هم فرانسه و هم انگلیس نسبت به قبل پسرفت داشتهاند. هر دو تیم محتاج خوشاقبالی در ضربات پنالتی بودهاند که تا این مرحله پیش بیایند. هر دو تیم بازیکنان پرشماری با تجربهی بازی در دور حذفی تورنمنتهای بزرگ دارند و احتمالا همین نیز برگ برندهی آنها در لحظات سرنوشتساز بوده است. اما اینکه تیمهای دشان و ساوتگیت همیشه همینطور بودهاند درست نیست. این درست است که آنها هرگز تماشایی بازی نکردهاند، اما تا پیش از این قویتر و مقتدرتر بودهاند.
از حیث جذابیت کلی مسابقات باید گفت که یورو 2024 با هیجان بالا آغاز شد و پیش رفت اما این جذابیت در مرحلهی یکچهارم نهایی اندکی فروکش کرد. اسپانیا به عملکرد عالی خود ادامه داد. هلند که در مرحلهی قبل یک پیروزی درخشان 0-3 مقابل رومانی کسب کرده بود در این مرحله نیز توانست بازی جذابی ارائه دهد و 1-2 مقابل ترکیه به پیروزی برسد. ممکن است برای یک تماشاگر بیطرف، دیدار هلند مقابل اسپانیا یک فینال ایدهآل تلقی گردد.
و با در نظر گرفتن ضعف عملکرد انگلیس و فرانسه، بازی هلند و اسپانیا محتملترین فینال نیز هست. مساله صرفا این نیست که فرانسه و انگلیس جذاب بازی نمیکنند؛ بلکه آنها بهطور مشخص تیمهای خوبی نیز بهشمار نمیروند. بله، عملکرد آنها ضعیف بوده است؛ اما به معنایی بسیار متفاوتتر از قبل.
در این که تیم های انگلیس و فرانسه در رقابتهای یورو ۲۰۲۴ عملکرد خوبی نداشتند، جای هیچگونه تردیدی نیست. پیش از این نظرم را در خصوص تیم ملی انگلیس ، بطور کامل و جامع ، اعلام نموده ام .اما کافیست به کیفیت بسیار پایین کیلیان امباپه در یورو ۲۰۲۴ توجه نماییم تا بخوبی دریابیم که عملکرد تیم فرانسه نیز حتی پایین تر از کارکرد فوق ستاره آنها بوده است .
شما را ارجاع می دهم به جنجال ها و هیاهوی بسیار زیاد رسانه ها در خصوص انتقال امباپه به قوهای سپید مادرید از یکسو و محو شدن او در رقابتهای یورو ۲۰۲۴ از سوی دیگر.
کوتاه سخن در مورد وضعیت فعلی امباپه و تیم ملی فرانسه : هیاهوی بسیار برای هیچ.