از نژادپرستی تا کرونا؛ لئون گورتسکا برای مبارزه آماده است

هفت‌یک- روز 17 فوریه، لئون گورتسکا سوار ماشینش شد، 13 مایل به سمت شمال مونیخ رانندگی کرد و وارد جهنم شد.

داخائو طرح اولیه برای اردوگاه‌های متمرکز ساخته شده توسط نازی‌ها برای حبس دشمنان سیاسی و زندانیان جنگ و قتل عام سازماندهی‌شده یهودیان اروپا بود که حالا به بنای یادبودی وهم آلود تبدیل شده است. گورتسکا پیش از این نیز به عنوان پسری کوچک در جریان سفری خانوادگی به پایتخت باواریا از آنجا بازدید کرده بود.

او به خاطر می‌آورد:” من 12 یا شاید 13 ساله بودم و مثل تمام نوجوانان فکر می‌کردم که همه چیز را می‌دانم و برای حضور در مدرسه بیش از حد خوب هستم. شما فکر می‌کنید که همه چیز را پیش از این در کتاب‌های تاریخ و مستندهای تلویزیون دیده‌اید. به یاد دارم که به بعضی عکس‌ها نگاه کرده بودم و سپس وقتی در محوطه قدم می‌زدم آنها را به خاطر می‌آوردم. ناگهان همه چیز احساسی خیلی واقعی پیدا کرد و بسیار شکننده بود. من در همان لحظه و همان‌جا در هم شکستم و گریه کردم. حالا که در مونیخ زندگی می‌کنم می‌خواستم دوباره به آنجا بروم.”

داخائو پیش از این شاهد حضور نمایندگانی از بایرن در ورودی معروف ” آربیت ماخت فری” (کار شما را آزاد می‌کند) البته در شرایطی متفاوت بوده است. کورت لندائور، رییس بایرن که آنها را در سال 1932 به اولین قهرمانی لیگ آلمان رساند، در طول قتل عام “کریستال‌ناخت” در سال 1938 به دلیل یهودی بودن در این مکان زندانی شد اما پس از 33 روز وقتی کسی متوجه شد که او در جنگ جهانی اول سرباز بود، آزاد شد. او پس از آن به سوییس پرواز کرد و یک بار دیگر پس از سال 1945 رییس باشگاه شد. چهار خواهر و برادر او همگی کشته شدند. شانزده عضو دیگر بایرن نیز به همین ترتیب در داخائو زندانی بودند که شامل آلفرد اشتراوس، وکیل باشگاه، می‌شود که در می 1933 اعدام شد. (توضیح مترجم: کریستال ناخت یا شب شیشه‌ای، شبی است که حکومت نازی به خانه‌های یهودیان در سراسر آلمان حمله کرد و با شکستن شیشه‌های منازل، آنها را مجبور به ترک خانه‌های‌شان کرد.)

گورتسکا عکس‌های دیدارش از اردوگاه داخائو را در توئیتر منتشر کرد که واکنش‌های مختلفی به همراه داشت.

قهرمان آلمان پس از دهه‌ها سکوت با تاخیر زیاد به رنج لندائور و میراث او احترام گذاشته و مجسمه‌ای را در زمین تمرین  سابنر اِشتراسه، نصب و میدان بیرون ورزشگاه آلیانس آرنا را به یاد او نامگذاری کردند. هواداران افراطی باشگاه در جشن‌های خود قربانیان نازی را گرامی می‌دارند. در سال 2009 نمایندگانی به سرکردگی کارل هاینتس رومنیگه، نایب رئیس باشگاه، در تولد 125 سالگی کورت لندائور به داخائو رفتند. اما گورتسکا اولین فوتبالیست بایرن است که در یک روز تعطیل از این بنای یادبود بازدید کرده و تصاویری از آن را منتشر کرد. چرا؟

این بازیکن 25 ساله می‌گوید:” والدینم تلاش کردند من را اینطور بزرگ کنند، این که از اتفاقاتی که در حال حاضر رخ می‌دهد یا در گذشته رخ داده مطلع باشم. شما می‌توانی در کلاس، شبکه‌های اجتماعی یا تماشای فیلم‌ها درباره هولوکاست یاد بگیرید. اما هیچ چیز مانند ملاقات از اردوگاه‌های متمرکز میزان این جنایات را مشخص نمی‌کند.

حضور در این جا باعث می‌شود متوجه شوید که این اتفاقات چقدر نزدیک بوده و زمان زیادی از آنها نگذشته است. امروزه هنوز افرادی که از این اتفاقات جان سالم به در بردند، زنده هستند. من می‌دانم که چنین اتفاقی چقدر روی من تاثیرگذار است. حضور در این مکان باید برای تمامی دانش آموزان و مدارس فعلی آلمان اجباری باشد.”

گورتسکا در بوخوم و در دوران پسا صعنتی این مرکز حیاتی آلمان به دنیا آمد. او نیز مانند بسیاری از اهالی رورپوت، از طرف پدری اصالتی لهستانی دارد؛ مهاجرانی که در معادن ذغال سنگ و کارخانه‌های فولاد کار می‌کردند. او یک بار گفت که در این طبقه کارگری پر افتخار با ترکیب متفاوتی از فرهنگ‌ها، “ملیت در واقع با هواداری شالکه، دورتموند یا بوخوم” معنا می‌گرفت و علیه بیگانه ستیزی در ورزشگاه و جامعه ایستاد:” در کودکی هرگز با نژادپرستی روبرو نشدم، فکر می‌کردم به عنوان یک جامعه از این مورد عبور کردیم. اما اشتباه می‌کردم. ما نمی‌توانیم بیش از این درباره متوقف کردن این شرایط صحبت کنیم چون بار دیگر باز خواهد گشت. ما فقط باید بیشتر با آن مبارزه کنیم.”

اظهارنظرهای زیر پست او درباره بازدید از داخائو اکثرا مثبت بود اما ترول‌های عجیب و غریب و طرفداران نازی احساس وظیفه می‌کردند که نفرت‌شان را ابراز کنند. گورتسکا می‌گوید که هرگز استفاده از شبکه‌های اجتماعی را پیشنهاد نمی‌کند چون جدای از این که که در چنین مسائل حساسی به عنوان یک رسانه عمل می‌کند، آزارهای وحشتناکی را نیز می‌تواند به همراه داشته باشد. او می‌گوید:” فریتس والتر (قهرمان جام جهانی 1954) یک بار گفت که افراد شناخته شده در سطح جهانی مانند وزرای خارجه هستند. ما به عنوان بازیکن باید از توجهی که به ما می‌شود برای بالا بردن آگاهی در این زمینه‌ها استفاده کنیم.

اما شما باید به این روش شکل گرفته باشید تا بتوانید چنین کاری در شبکه‌های اجتماعی انجام دهید. شاید دیگران بیشتر از من آزار ببینند. هرچند می‌توانید نحوه برخورد با آن را به خودتان آموزش بدهید. من همیشه به خودم می‌گویم این افراد در چه زمینه‌ای درباره من حرف می‌زنند؟ آیا می‌دانند واقعیت ماجرا چیست؟ اگر نمی‌دانند چرا باید ذره‌ای اهمیت برای نظرات‌شان قائل باشم؟”

خبر پیوستن گروتسکا به بایرن، واکنش منفی هواداران شالکه را به همراه داشت اما بازی‌های خوب او در هفته‌های پایانی باعث شد تا بار دیگر به چهره محبوب طرفداران این باشگاه تبدیل بشود.

گورتسکا می‌گوید زمانی پوستش در برابر ناسزاگویی‌ها کلفت شد که در ژانویه 2018 که قراردادش با شالکه در شرف پایان یافتن بود، انتقالش به بایرن مونیخ را اعلام کرد:” همه در این باره حرف می‌زدند که من طماع و نمک‌نشناس هستم، چیزهایی که نمی‌توانست بیش از این از واقعیت دور باشد. شاید من به عنوان یک هوادار با خواندن روزنامه‌هایی که ماه‌ها هیزم به این آتش می‌ریختند، همین احساس را پیدا می‌کردم. من می‌توانم آن واکنش‌ها را درک کنم و به همین دلیل با آنها کنار بیایم، تا جایی که بیش از حد پیشروی نکند.”

زمانی که فصل به پایان رسید، گورتسکا بار دیگر با ارائه چندین نمایش درخشان بسیاری از منتقدان سرسختش را با خود همراه کرده بود. او پس از هفت سال حضور در پیراهن آبی سلطنتی با وداع گرمی گِلزن‌کرشن را ترک کرد.

گورتسکا در آن زمان فرصت پیوستن به لیورپول را نیز داشت چرا که این تیم علاقه بسیاری به جذب بازیکنی با توانایی بازی در هر دو محوطه جریمه داشت. او می‌گوید:” البته که آنها را هم در نظر گرفتم. آنها باشگاه بزرگی هستند و پیشرفت‌شان تحت هدایت کلوپ فوق‌العاده بوده است. ما کمی افتخار کردیم که او موفق به کسب جام قهرمانی شد. اما من زمان زیادی برای تصمیم گیری صرف کردم و 100 درصد مطمئن بودم که بایرن انتقال درستی برای من است.”

مشخص شد که همینطور بوده است. نشانه‌هایی وجود داشت که گورتسکا نقش مهمی در سلطه کامل جاشوا کیمیچ- تیاگو در خط میانی در زمستان قبلی داشته اما مردی که مدت‌ها به عنوان “میشاییل بالاک بعدی” ستایش می‌شد، در اواخر فصل به طور کامل خودش را نشان داد؛ وقتی که بایرن 21 بازی متوالی را با پیروزی پشت سر گذاشت تا فاتح سه گانه شود. جدایی تیاگو و مصدومیت کیمیچ باعث شده که او مسئولیت بسیار بیشتری را بر عهده داشته باشد. او می‌گوید:” چیزی مانند یک حفره در حال حاضر به وجود آمده اما این چالشی است که باید با آن روبرو شد. من می‌دانم که باید خودم را ثابت کنم.”

و همین کار را می‌کند. تصور ترکیب اصلی بایرن و تیم ملی آلمان بدون او غیرممکن است و همین یک چرخش کامل پس از چند سال قرار گرفتن در حاشیه به حساب می‌آید. علیرغم همه اتفاقات، سال 2020 سال او بوده است، اینطور نیست؟ او می‌گوید:” می‌توانم درک کنم که چرا به نظر شما اینطور می‌آید. اما پیش از این نیز فصولی بوده که من تسلط بسیاری داشتم اما متاسفانه شرایط به دلیل مصدومیت‌ها تغییر کرده است. همه چیز علیرغم اتفاقات دیوانه‌وار و منفی که رخ داد، خوب پیش رفته است. از نظر ورزشی توانستم برخلاف جهت موج شنا کنم.”

گورتسکا از فرصت تعطیلی بازی‌ها به دلیل شیوع کرونا برای بهتر کردن شرایط فیزیکی‌اش استفاده کرد.

شاید این موضوع اتفاقی نباشد. گورتسکا از 9 هفته تعطیلی اجباری به دلیل شیوع ویروس کرونا در آستانه بهار استفاده کرد تا چند کیلو به ماهیچه‌هایش اضافه کند و با قدرت بیشتری به میادین برگردد.” هیچکس نمی‌دانست چه اتفاقی در حال رخ دادن است و ما فرصت زیادی برای فکر کردن داشتیم. من از خودم پرسیدم: چه کار می‌توانم انجام دهم تا به عنوان یک انسان پیشرفت کنم؟ این فرصتی بود تا همه جوانب را بسنجم، به صدای درونم گوش کنم و اهدافم را بازبینی کنم.

ماهیچه‌های بیشتر فقط بخش قابل رویت آن بود. بازی نکردن به من این فرصت را داد تا طوری روی بدنم کار کنم که در شرایط عادی امکانش نبود چرا که دو یا سه روز فرصت برای ریکاوری نیاز است.”

اینترنت پر از تصاویر شوخی مقایسه بدن عضلانی او با روزهای حضورش در شالکه که بدن لاغری داشت شده است اما او می‌گوید که این تصاویر گمراه کننده است:” دورانی بود که من در آن تیم هم سنگین وزن‌تر بودم و احساس خوبی از این بابت داشتم اما مشکل این بود که مصدومیت‌های کوچک تمرکز من را از بین می‌برد. سرم چنان گرم از بین بردن این مشکلات بود که فرصت رسیدن به مرحله بعدی را نداشتم. خوشبختانه توانستم این کار را انجام دهم. شارژ مجدد باتری در طول تعطیلات منطقی است اما من قویا باور دارم که از تلاش بیشتر می‌توان قدرت بیشتری به دست آورد. و حالا این نتیجه همین کار است.”

عضلانی بودن گورتسکا یکی از عواملی بود که بایرن را به ماشین پرسینگ تبدیل کرد. او با افتخار اظهار داشت:” سخت‌ترین بازی‌ها در اروپاست.” دنبال کردن حریفان همیشه بخشی از بازی او بوده، “اما بزرگترین دستاورد هانسی فلیک این بوده که باعث شده همه همین احساس را داشته باشند”.

او اضافه می‌کند:” بازیکنان با استعداد فردی بالا بی‌وقفه در پی مهار حریف هستند و این شیوه تنها زمانی به درستی کار می‌کند که انگار همه برای همین کار به تیم اضافه شده باشند. و انجام کاری که به خوبی پیش می‌رود، سرگرم‌کننده نیز هست.”

گورتسکا و کیمیچ با راه‌اندازی یک کمپین، کمک مالی قابل توجهی برای خیریه‌هایی که با شیوع کرونا دچار مشکل شده بودند، جمع‌آوری کردند.

گورتسکا همچنین تصمیم گرفت که زمان بیشتری برای کمک به افرادی که تحت تاثیر شیوع جهانی ویروس کرونا قرار گرفته‌اند، صرف کند. او به همراه کیمیچ بنیاد “کرونا را شکست می‌دهیم” را راه اندازی کرد تا برای خیریه‌ها و موسسه‌های اجتماعی که به دلیل کمبود کمک‌های مردمی در طول قرنطینه با مشکل جدی مواجه شده‌اند، بودجه تهیه کند. این دو بازیکن بایرن هر کدام 500 هزار یورو کمک کردند و با ده‌ها نفر تماس گرفتند تا رقمی در حدود 5.5 میلیون یورو از بین حدود 570 نفر جمع‌آوری کنند:” توضیح این موضوع برای ما بسیار مهم است که 100 درصد این پول صرف کسانی خواهد شد که به آن نیاز دارند و ما شخصا از هر پروژه بازدید خواهیم کرد. زندگی افراد در خطر بوده و هنوز هم هست. تماشای بازخورد افرادی که به آنها کمک شده انگیزه بسیاری به ما می‌دهد.”

متاسفانه او مجبور است که در چند ماه آینده این موضوع را نیمه‌کاره رها کند. در زمانی که تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در آلمان به سرعت در حال افزایش است و نشان‌های نازی در اعتراضات قرنطینه دیده می‌شود، تاثیرگذاری گورتسکا در بیرون از زمین به اندازه داخل زمین حیاتی است.