آیا مورینیو می‌تواند بنفیکا و روی کاستا را نجات بدهد؟
هفت‌یک- در چهرۀ روی کوستا همیشه رگه‌ای از مردگان متحرک دیده می‌شد اما ساعت یک و خرده‌ای بامداد چهارشنبه، زمانی که در مقابل فلاش دوربین‌ها نشسته بود، چهره‌اش به‌طور خاصی رنگ‌پریده و مرده‌وار به‌نظر می‌رسید.
رئیس باشگاه بنفیکا آن‌طور که سایت رکورد گزارش داده است، در یک کنفرانس خبری گفت: «این هفته برای همه هفته‌ای سخت و سنگین بوده است.» صدای گرفته‌اش نیز این موضوع را تأیید می‌کرد. «این هفته زخمی به جا گذاشت.»
چند ساعت پیش‌تر، او و ۵۳ هزار هوادار دیگر بنفیکا، شاهد یک نمایش ترسناک بودند. تیم‌شان که تنها پس از ۱۷ دقیقه با نتیجه ۲-۰ پیش افتاده و کنترل بازی را در دست داشت، در نهایت بازی را به قره‌باغ واگذار کرد. این نخستین بار بود که یک تیم آذربایجانی در مرحله اصلی لیگ قهرمانان اروپا پیروز می‌شد. این شکست، نیمه‌سرخ لیسبون را در شوک و فروپاشی فرو برد.
برونو لاژه، سرمربی تیم، بلافاصله از سمت خود برکنار شد. شکست مقابل قره‌باغ به‌تنهایی کافی بود تا ناامیدکننده باشد اما بسیاری آن را نقطه عطفی در سقوط تیم می‌دانند. این باشگاه که بزرگ‌ترین باشگاه پرتغال به شمار می‌رود، مدتی‌ست که در حال درجا زدن است. در شش فصل گذشته تنها یک‌بار قهرمان لیگ داخلی شده‌اند. روی کوستا با لحنی معنا‌دار گفت: «سرمربی بعدی باید یک برنده واقعی باشد؛ کسی که بنفیکا را به سطحی که انتظار داریم بازگرداند.»
نتایج بنفیکا در فصول اخیر و به ویژه شکست اخیر مقابل قره‌باغ، روی کاستا را برای انتخابات پیش‌روی ریاست باشگاه تحت فشار گذاشته است.
واضح است که چرا بنفیکا به ژوزه مورینیو روی آورده است؛ کسی که عصر پنج‌شنبه به‌عنوان سرمربی جدید تیم معرفی شد. موضوع فقط این نیست که رزومه‌اش فوق‌العاده است؛ بلکه بنفیکا شدیداً نیازمند اعتمادبه‌نفس، شخصیت، و یک «منِ» محکم برای جمع‌کردن تیم دور خودش است.
می‌گویند دوران سخت، مردان سخت می‌طلبد؛ و مورینیو، سفت‌وسخت‌ترین شخصیت ممکن از زمان نقاشی‌های غار لاسکو تاکنون، دقیقاً همان کسی است که به نظر می‌رسد تیم نیاز دارد. او در مراسم معارفه‌اش گفت:«همیشه پیروز نخواهیم شد، اما دیگر مثل دو روز پیش نخواهیم باخت. آن چیزی که دیدید، بنفیکا نبود.»
این جملات مثل موسیقی در گوش هواداران بود- و البته برای کسی که در کنار مورینیو نشسته بود نیز. انتخابات ریاست باشگاه بنفیکا کمی بیشتر از یک ماه دیگر برگزار می‌شود و روی کاستا زیر فشار شدید رقیبش، ژوائو نورونیا لوپس قرار گرفته؛ کسی که با حضور در دربی منچستر آخر هفته گذشته، تبدیل به یک چهره جنجالی در مطبوعات زرد بریتانیا شد. صحبت‌هایی از تلاش برای جذب برناردو سیلوا به میان آمده، و حتی شایعه بازگرداندن جسد زامبی‌وار روبن آموریم با یک دست کت‌وشلوار نو برای حضور روی نیمکت بنفیکا در چند ماه آینده شنیده می‌شود.
با توجه به این تحرکات، اصلاً عجیب نبود که نورونیا لوپس از شکست برابر قره‌باغ استفاده کند تا رقیب خود را زیر سوال ببرد. او به خبرنگاران گفت: «اتفاقات اخیر، اوج چهار سال فاجعه‌بار بوده‌اند. بنفیکا گروگان تصمیمات رُوی کاستاست؛ رئیسی که توان تصمیم‌گیری برای آینده باشگاه را ندارد.»
مورینیو 25 سال بعد از اینکه به دلیل حمایت نشدن از طرف هیئت مدیره، بنفیکا را ترک کرد، بار دیگر به این باشگاه برگشت.
بنفیکا خیلی سریع دست به کار شد، چون روی کاستا زمانی برای تلف کردن ندارد. اگر مورینیو که ماه گذشته بعد از تنها یک سال از فنرباغچه ترکیه اخراج شد، بتواند تیم را سروسامان دهد، شاید نتیجه انتخابات را هم تغییر دهد.
این یکی از بخش‌های جالب داستان است. بخش دیگر، بازگشت مورینیو به خانه است؛ نه فقط به پرتغال، جایی که از تابستان ۲۰۰۴ و ترک پورتو برای پیوستن به چلسی دیگر مربیگری نکرده بود، بلکه بازگشت به بنفیکا.
حدوداً یک‌ربع قرن پیش، مورینیو نخستین تجربه‌اش به‌عنوان سرمربی را دقیقاً در استادیوم دا لوژ آغاز کرد. آن زمان ۳۷ ساله بود، به‌تازگی دوره دستیار بودنش در کنار بابی رابسون در بارسلونا را پشت سر گذاشته بود، و مشتاق بود که در باشگاهی که در بحران دائمی به‌سر می‌برد، خودش را نشان دهد.
فرناندو میرا مدافع سابق تیم ملی پرتغال در سال ۲۰۱۹ به اتلتیک گفت: «وقتی آمد، بازیکنان به‌شدت ناامید بودند. مشکلات مدیریتی و مالی وجود داشت. دوران بسیار سختی برای بنفیکا بود. تیم هویت نداشت. ما می‌خواستیم برای قهرمانی بجنگیم، اما کیفیت لازم در ترکیب تیم نبود.»
شباهت با وضعیت فعلی چندان دور از ذهن نیست. و برای کسانی که ۲۵ سال گذشته حرفۀ مورینیو را دنبال کرده‌اند، جای تعجب ندارد که او در پاییز ۲۰۰۰ با روحیه‌ای جنگجو وارد عمل شد.
یکی از جمله‌های به‌یادماندنی‌اش پیش از نخستین بازی مقابل بواویشتا این بود: «ترسوها در خانه بمانند.»و پس از باخت همان بازی گفت: «این تیم نیاز به یک کتکِ روشمند دارد.»
اگر آن جمله تهدیدآمیز به‌نظر می‌رسید، مورینیو خیلی سریع دل بازیکنان را به دست آورد. میرا می‌گوید: «از همان روز اول فهمیدیم که مربی جاه‌طلبی است. خیلی به ما نزدیک بود و از نظر احساسی با تیم هماهنگ بود. حس می‌کردیم با کسی طرف هستیم که می‌تواند کمک زیادی به ما بکند.» اما این داستان دوام نداشت.
رئیسی که مورینیو را منصوب کرده بود از باشگاه رفت؛ جانشین او، مانوئل ویلارینیو، حمایت چندانی از او نداشت. مورینیو که احساس ناامنی می‌کرد، خواستار قرارداد جدید شد و در نهایت پس از پیروزی ۳-۰ در دربی برابر اسپورتینگ لیسبون، به هیئت مدیره اولتیماتوم داد. ویلارینیو تردید نشان داد؛ و مورینیو پس از تنها ۱۱ بازی از تیم جدا شد و دستیارش کارلوس موزر را هم با خود برد. او بعدها گفت: «این تصمیم بی‌اعتمادی کامل به کار ما را نشان می‌داد.»
مورینیو که با پورتو خود را به عنوان یکی از بهترین مربیان اروپا مطرح کرد، اکنون در بنفیکا به دنبال احیای دوران مربیگری خود است.
ویلارینیو بعدها اعتراف کرد که آن تصمیم، اشتباه بود. فرناندو میرا به اتلتیک گفت که بازیکنان پس از جدایی مورینیو کاملاً ویران شدند: «هیچ شکی ندارم که اگر می‌ماند، یکی از بزرگ‌ترین مربیان تاریخ بنفیکا می‌شد. وقتی رفت، انگار همه‌چیز فرو ریخت. بنفیکا بعد از آن مُرد.»
اما حالا، جانی تازه در کالبد تیم دمیده شده. بنفیکا- و به‌ویژه روی کوستا- امیدوار است که مورینیو با انگیزه‌ای برگرفته از «کارِ ناتمام» گذشته، بتواند جادوی شیطانی قدیمش را دوباره احضار کند و روزهای پر افتخار را به ورزشگاه دا لوژ بازگرداند.
مورینیو روز پنج‌شنبه گفت: «من در بزرگ‌ترین باشگاه‌های جهان کار کرده‌ام، اما هیچ‌کدام به من این حس افتخار، مسئولیت و انگیزه را نداده‌اند که امروز دارم. من حتی تشنه‌تر از ۲۵ سال پیش هستم. احساس می‌کنم زنده‌تر از همیشه‌ام.»