جنجال‌های بی‌پایان مورینیو: چگونه آقای خاص فوتبال ترکیه را بهم ریخت
هفت‌یک- کبریتی روشن کنید و آن را در درون مقداری سوخت بیندازید، یک جعبه آدامس نعنایی منتوس را در یک بطری نوشیدنی گازدار بریزید، یا سعی کنید یک قاشق پر از دارچین را قورت دهید؛ تمام این اقدامات واکنش‌هایی را در پی خواهند داشت. هیچ کدام از این واکنش‌ها مطلوب نیستند اما شما را از تماشا کردن باز نمی‌دارند. حکایت مورینیو و فنرباغچه نیز همین است.
اگر بخواهیم جانب انصاف را در حق مورینیو نگه داریم، او هنگامی که تابستان گذشته به یکی از بی‌ثبات‌ترین لیگ‌های فوتبال جهان پیوست، گفت که هدفش از این انتقال ارتقای سطح فوتبال در ترکیه است. استانبول اکنون توجهات رسانه‌ای زیادی را به خود جلب کرده است، اما دلیل آن معماری باستانی زیبای این شهر، غذاهای مجلل آن و یا ترکیب جذاب فرهنگ‌های اروپایی و آسیایی در آن نیست. اکنون تمامی چشم‌ها به خاطر اقدامات جنجالی یک مربی فوتبال پرآوازه به این شهر دوخته شده است.
مورینیو علی‌رغم این‌که اکنون مطابق با رده‌بندی جهانی لیگ‌ها در هجدهمین لیگ فوتبال مشغول به کار است (پایین‌تر از لیگ برتر چک و لیگ‌های رده دوم در آلمان و انگلستان)، همچنان قادر است تیترهای خبری بیافریند که از کمتر کسی بر می‌آید. از کارهای بچه‌گانه گرفته (او لپ‌تاپ خود را در مقابل دوربین پخش تلویزیونی قرار داد تا با نمایش صحنه آهسته گل مردود شده تیمش، اعتراض خود را ابراز کند) تا پیشامدهای مضحک (مورینیو در کنفرانس خبری بعد از بازی با گالاتاسرای پس از آن‌که مجبور شد بیش از یک ساعت منتظر تمام شدن حرف‌های اوکان بوروک سرمربی رقیب بماند، حاضر به مصاحبه نشد) و موضوعات سخت‌گیرانه‌تر (او به دلیل زیر سوال بردن بی‌طرفی داور، جریمه و محروم شد). فضا با مورینیو هیچ وقت کسل‌کننده نخواهد بود. مورینیو دقیقاً به همین دلیل فنرباغچه و استانبول را انتخاب کرد تا از شور و هیجان ناشی از مربی‌گری، رقابت و نمایش در برابر انبوه تماشاگران دور نماند.
دربی فنرباغچه-گالاتاسرای همواره با جنجال همراه بود اما حضور مورینیو ابعادی جدیدی به دشمنی بین دو باشگاه داد.
مورینیو مانند پروانه‌ای به دور شعله و یا گاوی در برابر پارچه قرمز، تا سرحد مرگ به فوتبال عشق می‌ورزد. اگر تماشای یک بازی در رم یا استانبول را تجربه کرده باشید، می‌دانید که فضای آنها با بازی در ورزشگاه فولام بسیار متفاوت است، و ظاهراً مورینیو شهرها و تیم‌هایی را برای کار انتخاب می‌کند که بتوانند آتش شور و هیجان او را شعله‌ورتر کنند. او در بدو ورودش به فنرباغچه از هوادارن این تیم خواست «دیوانه‌وار تیم را تشویق کنند». دقیقاً مثل این است که از چمن بخواهیم سبزرنگ باشد. او همچنین اضافه می‌کند «چنین اشتیاقی به من انگیزه بیشتری می‌دهد».
اما جنجال اخیر حتی برای شخصی مانند مورینیو نیز جنجال بزرگی محسوب می‌شود. او در این هفته به دلیل اظهاراتش پس از تساوی پرالتهاب روز دوشنبه برابر گالاتاسرای، رقیب همشهری و صدرنشین لیگ، چهار بازی محروم و بیش از ۳۵۰۰۰ پوند جریمه شد. دو جلسه از محرومیت‌ها به دلیل توهین به داور چهارم و دو جلسه دیگر به دلیل آن‌چه گالاتاسرای «اظهارات نژادپرستانه» نامید، برای او منظور شده است (توضیح مترجم: محرومیت مورینیو بعد از تجدیدنظر به دو جلسه کاهش پیدا کرد). به گفته فدراسیون فوتبال ترکیه مورینیو «با اظهارات تند و توهین‌آمیز نسبت به جامعه فوتبالی ترکیه و تمام داوران ترک، فوتبال این کشور را به بی‌نظمی و آشفتگی متهم کرده است».
مورینیو در رابطه با داور اسلوونیایی که به دلیل درخواست هر دو تیم برای به‌کارگیری داور خارجی، این بازی را سوت زد، می‌گوید:«باید از داور تشکر کنم که پس از تمارض آشکار بازیکن حریف در دقیقه اول و پس از آن‌که اعضای نیمکت آنها (گالاتاسرای) مانند میمون از سر و کول هم بالا می‌پریدند، [فریب نخورد]. اگر یک داور ترک بازی را قضاوت کرده بود، در همان دقیقه نخست یک بازیکن اخطاری نصیبمان می‌شد و پس از پنج دقیقه مجبور می‌شدم او را تعویض کنم. اما خوشبختانه او (بازیکن ما) بازی فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد.»
استفاده از واژه میمون باعث شد گالاتاسرای مورینیو را تهدید کند که به دلیل استفاده از «لفظ غیرانسانی واضح» از او به یوفا و فیفا شکایت کیفری خواهد کرد. گالاتاسرای همچنین مورینیو را به «اظهارات تحقیرآمیز علیه مردم ترکیه» در طول فصل جاری متهم کرد. باشگاه فنرباغچه در پاسخ اظهار داشت «هر انسان بامنطقی می‌تواند درک کند که اظهارات ژوزه مورینیو در این مسابقه برای توصیف واکنش‌های افراطی کادر فنی حریف به تصمیمات داور بیان شده است و به هیچ وجه نمی‌تواند مصداق نژادپرستی باشد» و «تلاش برای نژادپرستانه جلوه دادن این اظهارات، اقدامی کاملاً کینه‌توزانه است».
باشگاه فنرباغچه روز جمعه در بیانیه‌ای در وبسایت خود عنوان کرد که مورینیو به دلیل «نقض حقوق فردی‌اش» از گالاتاسرای تقاضای خسارتی معنوی به مبلغ ۱۹۰۷۰۰۰ لیره (معادل ۴۱۴۶۷ پوند یا ۵۲۲۱۲ دلار) کرده است. افراد بسیاری به دفاع از مورینیو برخاستند ازجمله دیدیه دروگبا مهاجم سابق گالاتاسرای که در چلسی نیز زیر نظر مورینیو بازی کرده بود.
دروگبا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:«همه می‌دانند که چقدر به‌خاطر پوشیدن پیراهن زرد و قرمز [گالاتاسرای] و عشق ورزیدن به پرافتخارترین باشگاه ترکیه به خود می‌بالم. همه می‌دانیم که این داربی تا چه اندازه پرهیجان و پرحرارت است و من افتخار تجربه این بازی را داشته‌ام». او اضافه می‌کند: «به حرف من اعتماد کنید. من مدت بیست و پنج سال است که مورینیو را می‌شناسم. او نژادپرست نیست و تاریخ (گذشته و حال) این را ثابت می‌کند» و «بی‌خیال بچه‌ها. چطور «پدر» من می‌تواند نژادپرست باشد؟». مایکل اِسیِن هم‌تیمی سابق دروگبا در چلسی نیز در پستی اینستاگرامی عکسی از خودش و دروگبا در کنار مورینیو به همراه چند ایموجی قلب به نشانه حمایت، منتشر کرده است.
هرچند اتهامات نژادپرستی تنها از جانب باشگاه گالاتاسرای مطرح شده است، اما بحث و جدل پیرامون داوری‌ها تنها به دوران پس از حضور مورینیو در ترکیه محدود نمی‌شود، بلکه حداقل در هجده ماه گذشته در کانون مباحث در جامعه فوتبالی ترکیه قرار داشته است. اتهامات فساد و قضاوت‌های مغرضانه در فوتبال ترکیه همواره وجود داشته است، به همین دلیل برای بازی بزرگ فوتبال ترکیه از داور اسلوونیایی استفاده شد.
مورینیو بعد از گل پیروزی تیمش در دقیقه 102 مقابل ترابوزان اسپور در جام با ورود به زمین شادی گل جالبی را به نمایش گذاشت.
فصل گذشته علی کوچ، رئیس باشگاه فنرباغچه، داوران وی‌ای‌آر را به اتخاذ تصمیمات مغرضانه علیه باشگاهش متهم کرد، این اتهامات منجر شد لیگ فوتبال ترکیه داوران وی‌ای‌آر خارجی را برای ادامه مسابقات استخدام کند. فصل گذشته فاروق کوچا، رئیس باشگاه آنکاراکوچو، به داخل زمین بازی رفت و با مشت بر سر حلیل اوموت ملر، داور بازی، کوبید؛ و یک دیدار پس از آن‌که از بازیکنان استانبول‌اسپور خواسته شد در اعتراض به پنالتی اعلام‌نشده به نفع تیمشان مقابل ترابوزان‌اسپور زمین بازی را ترک کنند، لغو شد. و این‌ها تنها نوک کوه یخ فساد و جنجال در فوتبال ترکیه بود. احتمالاً همه این‌ها باعث خواهد شد قدر لیگ برتر انگلیس و داوران وی‌ای‌آر آن را بیشتر بدانیم.
مورینیو نیز به نوبه خود همواره استانداردهای داوری در ترکیه را به باد انتقاد گرفته است. او علی‌رغم آن‌که فنرباغچه با گل پیروزی‌بخش در دقیقه ۱۰۲ موفق به شکست حریفش در جام حذفی شد (که البته خود او با ژست زانو زدن این پیروزی را جشن گرفت)، پس از بازی شدیداً علیه داوری صحبت کرد، زیرا در این بازی پس از مشورت داور با اتاق وی‌ای‌آر، دو پنالتی به نفع ترابوزان‌اسپور اعلام شد. او در این خصوص گفت: «من سران فنرباغچه را مقصر می‌دانم که مرا به این‌جا کشاندند. آنها تنها نیمی از حقیقت را به من گفتند. آنها تمام حقیقت را به من نگفتند و اگر این کار را می‌کردند، من به این‌جا نمی‌آمدم. اما ما با همین نیمی از حقیقت و به کمک بازیکنانم، با سایر رقبا و با سیستم خواهیم جنگید». توهم توطئه، پارانویا و اتهامات بی‌پایان- پیش‌بینی اتفاقات بعدی بسیار دشوار است.
مورینیو در میانۀ تمام این حواشی زمانی را نیز برای هدایت تیمش در چند بازی اختصاص داده است. بهانه‌های خارج از زمینش عملکرد ناامیدکننده او و تیمش در این فصل را حداقل برای مخاطبان عام فوتبال تحت‌الشعاع قرار داده است. فنرباغچه درحال‌حاضر شش امتیاز کمتر از گالاتاسرای، صدرنشین بدون شکست جدول، کسب کرده است که افت فاحشی را نسبت به فصل گشته نشان می‌دهد (توضیح مترجم: بعد از بازی‌های این هفته اختلاف دو تیم به 4 امتیاز کاهش پیدا کرد). آنها در فصل گذشته با عملکردی خیره‌کننده توانستند ۹۹ امتیاز کسب کنند، هرچند درنهایت پشت سر دشمن قدیمی‌شان قرار گرفتند که با ۱۰۲ امتیاز قهرمان شد.
مورینیو همیشه نشان داده که عاشق جنجال است و مطمئنا تا پایان فصل به جنگ لفظی‌اش با رقبا و حمله به داوران ادامه خواهد داد.
تیم مورینیو در بازی‌های سرنوشت‌ساز عملکرد ضعیفی از خود نشان داد. آنها در بازی‌های داخلی یک باخت و یک تساوی را در برابر گالاتاسرای متحمل شدند و مقابل بشیکتاش نیز شکست خوردند. فنرباغچه در اروپا نیز پس از آن‌که در مقدماتی لیگ قهرمانان برابر لیل شکست خورد، در مرحله گروهی لیگ اروپا نیز به مشکل خورد و تنها دو پیروزی از هشت مسابقه کسب کرد. آنها به زحمت در رتبه بیست و چهارم جدول قرار گرفتند و به‌عنوان آخرین تیم به دور بعد صعود کردند. فنرباغچه برای صعود نیاز داشت که تیم سوئدی الفسبورگ نتواند در هفته هشتم رقابت‌ها برابر تاتنهام هاتسپر، تیم سابق مورینیو، حداقل یک تساوی را کسب کند. خوشبختانه تیم سوئدی 3-0 بازنده شد وگرنه فنرباغچه از دور رقابت‌ها حذف می‌شد، چراکه در بازی‌شان برابر میتیلند متوقف شده بود. مورینیو اکنون باید سربازانش ازجمله بازیکنان سابق لیگ برتر مانند سفیان امرابط، فِرِد، آلن سن‌ماکسیمین، دیه‌گو کارلوس و ادین ژکو– را برای رویارویی با رنجرز در یک شانزدهم پایانی لیگ اروپا آماده کند.
در حالت خوش‌بینانه اگر آنها بتوانند رقیب اسکاتلندی را شکست دهند، مورینیو ممکن است با سناریویی مواجه شود که در آن می‌تواند سه باشگاه سابق خود را شکست دهد. مطابق این سناریو فنرباغچه در یک‌چهارم پایانی با رُم، در نیمه‌نهایی با منچستر یونایتد، و در فینال با تاتنهام اسپرز روبرو خواهد شد. در صورتی که این سناریو به طریقی تحقق یابد، مورینیو را تصور کنید که ویدئویی در اینستاگرام پست می‌کند و در آن انگشت وسط را در مقابل لوگوی این سه باشگاه نشان می‌دهد، در حالی‌که سیگار برگ می‌کشد و بازنشستگی خود را اعلام می‌کند. اما با توجه به شرایط فعلی فنرباغچه، این سناریو بسیار بعید به‌نظر می‌رسد. آن‌چه بعید نیست این است که نام مورینیو مجددا و به‌زودی در سرخط خبرها دیده شود.