شماره‌ پیراهن‌های تاریخی؛ شماره 5، یک شماره آرژانتینی

هفت‌یک– پیراهن شماره 5 در اروپا شماره‌ای بی سر و صداست که معمولا توسط مدافعان میانی پوشیده می‌شود و این روند پس از اضافه شدن هافبک میانی در سیستم W-M به دفاع آغاز شد.  اما در آمریکای جنوبی، وینگر-هافبک‌ها، شماره‌های 4 و 6، بودند که به خط میانی اضافه شدند به این معنا که شماره 5، معادل مدرن هافبک میانی قدیمی است که در جلوی خط دفاعی بازی می‌کرد.

این الگو امروزه نیز همچنان دیده می‌شود. در جام جهانی 2018 چهار تیم از پنج تیم آمریکای جنوبی حاضر در این رقابت‌ها، پیراهن شماره 5 را به هافبک‌های خود اختصاص داده بودند؛ لوکاس بیلیا در آرژانتین، کاسمیرو در برزیل، ویلمار باریوس در کلمبیا و کارلوس سانچز در اروگوئه. در حالی‌که 13 تیم از 14 تیم اروپایی حاضر در این رقابت‌ها پیراهن شماره 5 خود را بر تن مدافعان می‌دیدند. تنها میگوئل آرائوخو، مدافع پرو و سرخیو بوسکتس، هافبک اسپانیا، از این الگو پیروی نکرده بودند.

اما پیراهن شماره 5 بدون شک یکی از نمادین‌ترین شماره‌ها در فوتبال آرژانتین است. کشوری که بیش از هر کشور دیگری به پیراهن شماره 10 خود احترام می‌گذارد، جایگاه ویژه‌ای برای شماره 5 نیز قائل است. پست هافبک دفاعی در هر کشور به نام یک بازیکن خاص شناخته می‌شود. در انگلیس این پست به نام ‘پست “ماکله‌له” است و برزیلی‌ها این پست را با ولانته (بازیکن آرژانتین در جام جهانی 1930) می‌شناسند. جالب این‌که اما در خودِ آرژانتین هافبک دفاعی،  “سینکو” نامیده می‌شود (توضیح مترجم: سینکو در زبان اسپانیولی به معنی 5 است).

در فرهنگ آرژانتینی، یک بازی فوتبال تقریبا نبرد بین شماره 10 و شماره 5 است. شماره 10 بازیکنی است که تلاش می‌کند در بین خطوط موقعیت‌سازی و لحظات جادویی حمله را ایجاد کند و شماره 5 هر کار قانونی – و گاهی غیرقانونی – که از دستش بربیاید انجام خواهد داد که او را متوقف کند. گاهی از شماره 5 کلاسیکِ آرژانتینی‌ها با نام پک‌من (Pacman) نیز یاد می‌شود؛ او مانند یک قطار، در فضای مقابل مدافعان، در زمین در حال رفت و آمد و توپ های از دست رفته را می‌ربایید. در زبان ساده‌تر این تقابل دیو و دلبر یا خرد و زورِ بازوست. این نبردی است که آرژانتینی‌ها که احتمالا شاعرترین و رمانتیک‌ترین دنبال‌کنندگان فوتبال هستند، در هر بازی آن را حیاتی‌تر از هر چیز دیگری می‌دانند.

علاوه‌بر این اهمیت تاریخی پیراهن شماره 5 در آرژانتین می‌تواند به سال‌های جنگ داخلی برگردد که تمامی هافبک‌های دفاعی کلاسیک این کشور این شماره را بر تن نداشتند. آنتونیو راتین، که به دلیل خشونت خود در جام جهانی 1966 معروف است، در آن رقابت‌ها با شجاعت تمام پیراهن شماره 10 را بر تن کرد. این اتفاق در شرایط پیچیده آرژانتین در جام جهانی بین سال‌های 1974 و 1982 نیز تکرار شد. آنها تصمیم گرفتند شماره پیراهن را بر اساس حروف الفبا انتخاب کنند و استثنا، تنها برای بازیکنانی بود که با شماره‌های دیگر مضحک به نظر می‌رسیدند؛ مانند دروازه‌بان‌ها و دیه گو مارادونا که همیشه اجازه داشت پیراهن شماره 10 را در اختیار داشته باشد. در این زمان پیراهن شماره 5 مربوط به پست بازیکن نبود و بیش‌تر به نام یک بازیکن و حروفی بین بی تا اف بستگی داشت.

در واقع از سال 1990 بود که آرژانتینی‌ها پیراهن شماره 5 را به هافبک‌های دفاعی خود اختصاص دادند. این بازیکنان در جام‌های جهانی شامل فرناندو ردوندو، ماتیاس آلمیدا، استبان کامبیاسو، ماریو بولاتی، فرناندو گاگو و لوکاس بیلیا بودند. دیه گو سیمئونه شماره 8 و خاویر ماسکرانو شماره 14 را ترجیح دادند.

ردوندو یکی از باکلاس‌ترین شماره 5های تاریخ آرژانتین است. او در میلان هم این شماره را به تن کرد اما مصدومیت‌ها مانع از آن شد که هنرش را در سن سیرو نشان بدهد.

در بین این بازیکنان بدون شک ردوندو شماره 5 ای بود که بیش از همه تفکر هجومی داشت. او 5 سال قبل در ترکیب بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال آرژانتین انتخاب شد اما دوران پر ماجرایی در سطح ملی داشت که شامل رد کردن دعوت برای حضور در جام‌های جهانی 1990 و 1998 بود. اولی به دلیل مخالفت با برنامه‌های تاکتیکی کارلوس بیلاردو بود که تصمیم گرفت به جای پیوستن به تیم ملی، روی تحصیل خود در زمینه حقوق متمرکز باشد. دومی نیز به دلیل اصرار دنیل پاسارلا برای این‌که او موهای بلندش را کوتاه کند. او تنها 29 پیروزی در کارنامه ملی خود دارد. ردوندو یکی از معدود بازیکنانی است که در هر دو جنبه نقش یک هافبک دفاعی فوق‌العاده کار می‌کرد. از یک سو، او از عقب زمین با هوش و مهارت فراوان بازیسازی می‌کرد و از سوی دیگر یک توپ‌گیر بسیار جنگنده و خشن به‌شمار می‌آمد. او هنوز پدرخوانده پیراهن شماره 5 در آرژانتین است و وقتی از او خواسته شد که بهترین بازیکنانی که در سال‌های اخیر این شماره را بر تن داشتند، نام ببرد از کامبیاسو و گاگو یاد کرد.

او یک بار در این مورد گفت: ” وقتی به سینکو فکر می‌کنم بازیکنانی را دوست دارم که مسئولیت آن را درک می‌کنند و همیشه توپ را در اختیار دیگران می‌گذارند و نبض یک تیم را در دست می‌گیرند. این پست بسیار مهم است و باید بازیکنی را در اختیار داشته باشید که بدانند چطور بازی کنند، بازی خوانی بلد باشند و دقت کافی برای از میان برداشتن فشار حریف را نیز داشته باشند. ” ردوندو علاقه‌ای به بازی در کنار یک هافبک دفاعی دیگر که – معمولا در آرژانتین با نام شماره دبل 5 (double 5) شناخته می‌شد- نداشت چرا که احساس می‌کرد شخصا باید بر میانه زمین حکمرانی کند.

با این حال هافبک‌های دفاعی آرژانتینی اصراری برای پوشیدن پیراهن شماره 5 در باشگاه‌های اروپایی خود نداشتند. ردوندو با پیراهن شماره 6 برای رئال مادرید بازی می‌کرد و وقتی پیراهن شماره 5 را در میلان بر تن کرد، مصدومیت‌های متوالی دوران حضورش در این تیم را تحت تاثیر قرار داد. آلمیدا پیراهن شماره 25، سیمئونه شماره 14 و کامبیاسو شماره 19 را ترجیح دادند. گاگو در رئال مادرید شماره 5 را می‌پوشید و بیلیا نیز در اندرلخت همین شماره را انتخاب کرد و مثال‌های دیگری نیز برای بازیکنان آرژانتینی که همین شماره را در تیم‌های باشگاهی خود انتخاب کردند وجود دارد که کلودیو یاکوب در وست برومویچ یکی از آنهاست.

اخیرا نیز لئاندرو پاردس این شماره را در هر دو تیم رم و زنیت سن پترزبورگ بر تن داشت اما در حال حاضر در پاری‌سن ژرمن پیراهن شماره 8 را بر تن دارد، چرا که شماره 5 پیش از این در اختیار مارکینیوش بوده است. پاردس نیز یکی از گزینه‌های مورد علاقه ردوندو برای پوشیدن پیراهن شماره 5 تیم ملی آرژانتین به شمار می‌رود. او سال گذشته در این باره گفته بود:” لئاندرو پاردس باید پیراهن شماره 5 آرژانتین را بر تن کند. باور دارم که او بازیکنی است که با این شرایط سازگاری دارد و می‌تواند در این پست بازی کند. او قادر است تعادل دفاعی را برقرار کند. با حضور مسی در خط حمله، او می‌تواند از این موقعیت نهایت استفاده را ببرد. پاردس، مانند گاگو و سایر بازیکنان پیش از خود، تکنیک و هوش انجام این کار را دارد.”

در سایر کشورهای آمریکای جنوبی نیز شماره 5 در همین پست بازی می‌کند. پیراهن شماره 5 برزیل در جام‌های جهانی اخیر بر تن فلیپه ملو، فرناندینیو و کاسمیرو بوده است. بازیکن ویژه‌تر برای پوشیدن شماره 5 در آمریکای جنوبی، اخیدیو آروالو ریوس است. او که در فاصله سال‌های 2006 تا 2017، 90 بازی در تیم ملی اروگوئه انجام داد، حتی موفق به زدن یک گل هم نشد. او به قول آرژانتینی‌ها یک پک‌من واقعی است و با این که معمولا در سطح ملی از شماره 17 استفاده می‌کرد، در تیم های باشگاهی خود در هفت کشورِ آمریکایی مانند مونتری، سن لوییس پوتوسی، شیکاگو فایر، اونال، چیاپاس جگوار و دیپورتیوو مانیسیپال شماره 5 را بر تن می‌کرد.

ریو فردیناند در منچستریونایتد و تیم ملی انگلیس شماره 5 را به تن کرد و حتی از این شماره در برند تجاری‌اش هم استفاده کرد.

در اروپا با این که تفاوت‌هایی در استفاده از شماره 4 و 6 وجود داشت اما اختلاف نظر زیادی درباره پیراهن شماره 5 وجود ندارد. تنها استثنا در بلژیک و هلند است که استفاده از ترتیب اعداد در خط دفاع، به این معناست که شماره 5 معمولا دفاع چپ هر تیم است اما در سایر نقاط یک مدافع میانی است. یکی از نمادین‌ترین بازیکنانی که در سال‌های اخیر پیراهن شماره 5 را بر تن داشته، ریو فردیناند است که در فصل اول حضورش در منچستریونایتد با شماره 6 به میدان رفت اما برای این‌که مشابه پیراهن تیم ملی انگلیس را داشته باشد، در فصل بعد شماره خود را تغییر داد و بعدها این شماره را به برند خود تبدیل کرد. این اتفاق در تضادی با شرایط استیو بروس، بازیکن سابق منچستریونایتد، بود که فوبیای شماره 5 داشت؛ چرا که با این شماره، 3 گل به خودی در باشگاه گیلینگام، اولین تیمش، زده بود و ترجیح می‌داد شماره 4 را به تن کند.

هافبک‌های اروپایی نیز هستند که تصمیم گرفتند شماره 5 بپوشند. بوسکتس یکی از آنهاست که پیش از این نیز به او اشاره کردیم. اما معروف‌ترین بازیکن از این دسته زین‌الدین زیدان در رئال مادرید است. او در سال 2001 با امضای قراردادی رکوردشکن از یوونتوس به سانتیاگو برنابئو رفت. اما در آن زمان شماره 10 این تیم در اختیار لوییس فیگو بود؛ استیو مک منمن شماره 8 را در اختیار داشت و ساویو نیز شماره 11 می‌پوشید و به همین دلیل فیگو و مک منمن نمی‌توانستند این شماره را انتخاب کنند تا شماره‌های خود را در اختیار زیدان بگذارند.

سانتیاگو سولاری با رفتاری محترمانه و آقامنشانه،  پیراهن شماره 21 را به زیدان پیشنهاد داد که پیش از این در تورین آن را بر تن می‌کرد اما این بازیکن فرانسوی با اقدامی شگفت‌آور تصمیم گرفت که شماره پیراهن مانولو سانچیس را انتخاب کند که پس از 18 سال حضور در برنابئو از دنیای فوتبال خداحافظی کرده بود. زیدان به اندازه‌ای مقتدر بود که این پیراهن را جذاب نشان بده اما عملکرد نه چندان باثبات او موجی از شوخی‌ها را به راه انداخت که مدعی بودند او نصف میزان درخششی که در تیم ملی فرانسه داشته در رئال مادرید به نمایش گذاشته و با توجه به این‌که در فرانسه شماره 10 را بر تن می‌کند و در رئال شماره 5 می‌پوشد، این موضوع امری طبیعی به نظر می‌رسد.

زیدان در رئال پیراهن شماره 5 را به تن کرد؛ پیراهنی که نزدیک به دو دهه در اختیار مانولو سانچیس بود.

زیدان، الهام‌بخش بازیکنان زیادی از جمله میرالم پیانیچ نیز بوده است. او پس از پیوستن به یوونتوس از رم در سال 2016 گفت: ” پیش از این پیراهن شماره 15 را بر تن می‌کردم اما در این تیم این شماره به بازیکن دیگری تعلق دارد. بنابراین شماره 5 را بر تن خواهم کرد که به زین‌الدین زیدان، اسطوره من، تعلق دارد. این‌که قدم در جای پای او بگذارم، باعث افتخار خواهد بود. ”  در حالی‌که زیدان در یوونتوس شماره 21 را بر تن می‌کرد و آندره آ پیرلو نیز بعد از او این شماره را انتخاب کرد و انتخاب آن می‌توانست احترام گذاری ایده‌آلی به این بازیکن باشد.

از سوی دیگر کاکا پس از این‌که در سال 2009 به رئال مادرید پیوست تصمیم گرفت که این مسیر را ادامه ندهد و با این‌که شخص زیدان نیز او را تشویق کرد که پیراهن شماره 5 را بر تن کند اما آن را نپذیرفت. بازیکن برزیلی در این باره اظهار داشت: ” من پیراهن شماره 5 را گرفتم و دلیل این کارم این نبود که این شماره به زیدان تعلق داشت؛ بلکه به این دلیل که در برزیل این شماره بیش‌تر توسط بازیکنان با تفکرات دفاعی پوشیده می‌شود و در آرژانتین نیز همین‌طور است. به همین دلیل ترجیح دادم شماره 8 را انتخاب کنم. شماره‌ای که وقتی در سائو پائولو فوتبالم را آغاز کردم آن را بر تن می‌کردم.”

حتی یک بازیکن برزیلی نیز خود را موظف می‌داند که حساسیت آرژانتینی‌ها به پیراهن شماره 5 را یادآور شود و اتفاق دلچسب، انتخاب شماره 8 توسط کاکا باعث شد که گاگوی آرژانتینی این شماره را به او اهدا کرده و خود با احترام به سنت کشورش به پست سینکو، شماره 5 رئال مادرید را بر تن کند.